donderdag 19 mei 2016

Fluitenkruid

Fluitenkruid - Anthriscus sylvestris
 
 

Deze plant is in de meimaand haast niet weg te denken is uit ons landschap waar het zich uitstalt als echte Brugse kant. De plant komt veelal talrijk voor in wegbermen die hierdoor wit gekleurd worden, o.a. langs het kanaal Brugge-Oostende, maar ook elders

Fluitenkruid behoort tot de  Schermbloemenfamilie (Umbelliferae).  Het is de eerste soort uit de schermbloemenfamilie die je in bermen en langs autowegen kunt zien bloeien.

Het dankt zijn naam aan het feit dat van de stengel fluitjes gemaakt kunnen worden. Hoe je dat doet lees je verderop  in dit artikel.

Fluitenkruid is het naaste, wilde familielid van de gekweekte kervel. Ze hebben het frisse, kruidige aroma met elkaar gemeen.
 
Kunnen we fluitenkruid culinair gebruiken?

Rauw zijn de jonge bladeren lekker als toevoeging in salades. Het is een goede smaakmaker voor aardappelen, sperziebonen, en andere groenten. Gebakken in een omelet komt het fluitenkruid goed tot zijn recht. De bladeren zijn lekker door een stamppot

De bloemen kunnen door een beslag worden gehaald en nadien gefrituurd. En natuurlijk kun je er ook lekkere thee van zetten.

De minieme witte bloemetjes groeien (bij massa’s) in schermen bij elkaar en zijn goed te gebruiken voor fijne garnering. De penvormige wortels bevatten veel koolhydraten en zetmeel en kunnen gekookt worden verwerkt.
Ook de bloemschermen zijn eetbaar. Eén probleem: vergis je niet met andere, wel veel zeldzamere schermbloemigen zoals hondspeterselie en dolle kervel. Je hoort het al aan hun naam, die voorspellen niet veel goeds…
In de maanden april en mei is fluitenkruid een voorkomende elegante verschijning langs slootkanten en wegbermen, met witte bloemschermen, maar in dit stadium is de plant niet meer eetbaar.

Medicinaal

Reeds in het jaar 900 na Christus wordt in een oud Engels medisch handboek melding al gemaakt van genezing van kanker met zalfjes van fluitenkruid. Recent onderzoek heeft aangetoond dat er inderdaad kankercel dodende eigenschappen in deze plant aanwezig zijn maar deze worden pas geactiveerd bij toevoeging van andere stoffen, iets waar de medische wetenschap nog wel even mee bezig zal zijn.

In fluitenkruid zit namelijk een stof dat sterk lijkt op een middel dat gebruikt wordt als chemotherapie tegen kanker. De Rijksuniversiteit Groningen is bezig dat stofje uit het kruid te halen om te proberen er een medicijn van te maken.  Het doel is om traditionele kennis over de helende werking van bepaalde kruiden wetenschappelijk aan te tonen en vervolgens met de stoffen uit die kruiden geneesmiddelen te maken en te verkopen.

En  Dodonaeus schrijft 'Dese wilde Eppe ende sonderlinghe die wortelen daer af/ sijn werm ende drooge tot in den derden graedt. Die wortelen van dese Wilde eppe in den mont ghehouwen ende geknout versueten die pijne ende weedom van den tanden/ ende trecken veel vochticheden uut den hoofde'. Ik heb het nog niet uitgeprobeerd.
 
Pas op : Fluitenkruid lijkt erg op een aantal giftige dubbelgangers zoals de gevlekte scheerling, de waterscheerling en de dolle kervel. De giftige dubbelgangers van het fluitenkruid bloeien gelukkig wat later in het jaar vanaf mei tot en met augustus. Ook in het blad en de bloemen zijn hier en daar wel verschillen maar deze zijn moeilijk te onderscheiden.

Gevlekte scheerling is één van de dodelijkste inheemse planten, een kleine hoeveelheid kan al fataal zijn. De dood treedt op door verlamming van de ademhalingsorganen. Vroeger werd gevlekte scheerling gebruikt om doodsstraffen te voltrekken.

Om het onderscheid nog beter te maken, kun je ook je neus gebruiken. Fluitenkruid heeft een kruidig aroma  en gevlekte scheerling ruikt naar hele oude sokken met muizenkeutels…

Hoe maak je een fluitenkruidfluitje? (what’s in a name?) Aan het werk...

1. Pluk een stengel fluitenkruid en snijd deze tweemaal vlak onder een knoop door. De zo verkregen pijp is aan de bovenkant open en aan de onderkant dicht.

 2. Maak in de onderste helft van de pijp, aan één kant, een snede in de lengterichting van zo'n 10 cm lang.

 3. Blaas krachtig in het open einde van de pijp.

 Of een Panfluit:

 1. Neem acht holle stengels en snijd hier pijpen uit zoals bij het fluitenkruidfluitje (bovenkant open, onderkant dicht).

 2. Snijd de pijpen nu op verschillende lengte (hoe langer de pijp, hoe lager de toon) en leg ze op volgorde van lang naar kort.

 3. Leg twee takken dwars over de rij pijpen en bind het geheel met touw aan elkaar vast.

 4. Blaas op de pijpen zoals op een frisdrankflesje.

Let op: Sommige planten met holle stengels zijn giftig. Gebruik bijvoorbeeld nooit de stengels van berenklauw, gevlekte scheerling, dolle kervel of waterscheerling.

Disclaimer:

"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden.  “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend phytotherapeut.

Bronnen:

Geen opmerkingen: