Scherpe boterbloem

Scherpe boterbloem – Ranunculus acris

Wie heeft er niet als kind aan de kroonblaadjes van de boterbloem gezogen om te zien of ze echt naar boter smaken?  Veel kinderen denken dat deze bloem naar boter smaakt, maar dat is helemaal niet zo. De gele bloem heeft een scherpe smaak en is giftig. Het kan zelfs huidverbranding veroorzaken.  Vee laat de boterbloem dan ook staan. De slak is de enige die er blijkbaar geen last van heeft.

In hooi gedroogde boterbloemen vormen geen gevaar meer voor dieren, want in gedroogde toestand zijn boterbloemen niet langer giftig. Het scherpe sap van de plant bevat de giftige stof anemonol, dat bij het drogen overgaat in anemonine, en dan zijn giftige eigenschap verloren heeft.

Maar boterbloemen smaken dus niet naar boter. Als je aan een stukje van de plant proeft, krijg je een scherpe smaak aan je tongpunt. Wel uitspuwen, trouwens!

De Scherpe boterbloem is een meerjarige plantensoort uit de Ranonkelfamilie of Ranunculaceae en komt in België zeer algemeen voor in graslanden, hooilanden en langs de weg in bermen. Het is een plant die 30 tot 90 cm hoog wordt en is een vaste plant. De bloeitijd van de scherpe boterbloem is van april t/m oktober. De wortels bestaan uit een korte wortelstok en de stengels zijn dofgroen, slank, rond en behaard.

De  naam Ranunculus is het verkleinwoord van het Latijnse rana = kikker. Vele soorten van dit geslacht hebben namelijk een voorkeur voor vochtige standplaatsen, zoals vochtige wieden, langs en in sloten en plassen, dus plaatsen waar ook kikvorsen zich ophouden.  Acris: betekent scherp of bijtend.

Scherpe boterbloem: Scherpe boterbloem dankt haar naam aan de scherpe smaak. De naam boterbloem kreeg het geslacht vanwege de glanzende boterkleurige bloemblaadjes.

Omdat men in de vorm van het blad een overeenkomst zag met een vogelpoot, ontstonden namen als Hanevoet, Hanepoot, Haneklauw, Kraaievoet, Kraaiepoot en Krauwepoot. De naam Hanevoet komen we reeds in de middeleeuwen tegen onder de Oudhoogduitse benamingen van Hanenfuss, Hanenwurz en Haneworz.

Naast scherpe boterbloem zijn er nog 8 andere boterbloemsoorten. De verschillende soorten zijn niet allemaal even gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. Op http://wildebloemen.info/pages%20sleutels/sleutel%20boterbloemen%20Ranunculus.php vind je een schema om de in België en Nederland voorkomende soorten te determineren. Handig!

 

De  boterbloem werd vroeger wel gebruikt tegen huidziekten en gewichtsontsteking. Vandaag de dag wordt de scherpe boterbloem nog gebruikt in homeopathische middelen.

De boterbloem is nooit veel gebruikt geweest als medicijn, alhoewel de irriterende werking op de huid van vooral de blaartrekkende boterbloem vroeger wel gebruikt werd bij gewrichtsklachten en huidverhardingen. Die werking vinden we ook terug bij Dodoens. 'Die bladeren oft wortelen van hanenvoeten ghestooten/ ende op eenighe ghesonde plaetse des lichaems gheleyt/ bijten die huyt ende dat ghesont vleesch open/ ende maken bleynen/ bladeren/ roven ende gaten/ ende sijn mits dien goet op die quade swerende naghelen ende wratten of af te doen valle'.

En dat anti-inflammatoire gebruik heeft recent ook enige wetenschappelijke onderbouwing gekregen. “When tested in vivo, all of the extracts showed anti-inflammatory or neutral effects. In vitro, non-polar extracts of this species were able to inhibit eicosanoid production, whereas polar extracts enhanced the synthesis of 5(S)-HETE, LTB(4) and 12(S)-HHTrE. The hypothesis of a "counter-irritant" mechanism of action has thus been proposed and is also discussed herein.”

Disclaimer bij het gebruik van deze blog
"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden.  “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend phytotherapeut.