Kleefkruid - Galium
aparine
Wie heeft er niet als kind met kleefkruid gespeeld. Je gooide het naar je vriendjes en het bleef dan in hun haar of op de klederen hangen.
Kleefkruid behoort – net als lievevrouwebedstro – tot de familie van de Sterbladigen (Rubiaceae).
Galium komt van het
Griekse gala (melk). Kleefkruid werd vroeger gebruikt als een natuurlijk
stremsel in de melk. Van deze melk, gegoten en gezeefd door een dikke prop kleefkruid,
werd kaas gemaakt.
De
wetenschappelijke soortnaam aparine is afgeleid van het Griekse woord apaireo,
hetgeen betekent “ik grijp” of “ik pak
beet”.
Ook de Nederlandse
naam verwijst daar duidelijk naar. De gehele plant, ook het zaad, is bedekt met
piepkleine, kromme, stekelige haartjes die zich vasthechten aan allerlei
voorwerpen - vooral kleren en vachten. Ter illustratie: zie bijgaande foto’s.
De dofgroene,
vierkantige stengels zijn behaard en maar weinig vertakt. Meestal hangen ze
tussen andere planten. Ze zijn slap en breken gemakkelijk. Ze ranken zich
overal tussen en worden daarom gevreesd in akkers omdat ze zelfs de
landbouwmachines kunnen doen vastlopen.
Kleefkruid wordt
vanwege zijn woekerend karakter vaak alleen maar als lastig onkruid gezien. Ten onrechte! Bij prehistorische opgravingen
zijn kleefkruidvruchtjes gevonden die waarschijnlijk gebruikt werden om melk te
stremmen. De wortel van kleefkruid werd
(wordt) gebruikt als verfmiddel om een rode kleur te krijgen. Waarschijnlijk
werd het ook gegeten. Toppen en jonge bladeren zijn een voedzame en gezonde
groente (niet rauw, maar stomen, in de soep of in een omelet). Verder werd er
koffie van gemaakt. Geroosterd en gemalen zaad is een redelijke
koffiesurrogaat.
Kleefkruid is een
eeuwenoud middel voor huidkwalen en bloedzuivering en is nog steeds een
populair middel voor een ‘’grote
schoonmaak’’ van het lichaam. Kleefkruid is vochtafdrijvend en werkt bij darm-
en galklachten. Kleefkruid is een belangrijk kruid voor het lymfestelsel. Er is
een tinctuur op de markt ter
ondersteuning bij gezwollen lymfeklieren en bij sommige huidaandoeningen, zoals
droge eczemen.
Eczeem kan worden
behandeld door de aangetaste plek in te smeren met kleefkruid sap of door een
zalf te maken van kleefkruid.
Zo'n zalf kun je
maken door 250 gram kleefkruid fijn te hakken en dit in 300 gram roomboter en
50 gram lanoline of wolvet (vet dat voorkomt in de wol van schapen) te laten
trekken door waarbij je dit verwarmd (au bain marie). Vervolgens zeef je de warme vloeistof en
klaar is je zalf.
Inwendig
ondersteunt kleefkruidthee of het sap het afweersysteem en bevordert het de
uitscheiding van afvalstoffen en gifstoffen uit het lichaam. Het helpt bij
gezwollen lymfeklieren, terugkerende blaasontstekingen, amandelontsteking,
nierontsteking, prostaatproblemen en urinewegproblemen, vocht vasthouden en
opgezette keelklieren. Bij dit laatste is een combinatie van thee drinken en
zalf van botervet met vers sap in een kompres aanbevolen. Het kompres eenmalig
gebruiken en nadien weggooien.
Opgepast: Mensen die
bloedverdunners of plaspillen(diuretica) gebruiken mogen kleefkruid niet
inwendig gebruiken!
Ook voor dieren is
kleefkruid goed. Paarden zijn er gek op.
Kleefkruid wordt
bij paarden veel gebruikt voor de smering en het behoud van soepele gewrichten
en de ondersteunt de afvoer van afvalstoffen. Om die reden kan het ook goed
worden ingezet voor de ondersteuning van de huid. Paarden vinden Kleefkruid
heerlijk en krijgen er vaak een schitterend glanzende vacht van!
Heb je kippen, geef
ze dan af en toe wat kleefkruid, daar zijn ze gek op. Ook een konijn of cavia
zal je dankbaar zijn.
Rembert Dodoens (1518-1585) vermeldt: ‘De herders pleghen dit cruydt in het melck te steken, soo blijven alle hayren die daer in zijn, aen de rouwigheyt van dit cruydt hangen.’ Dit laatste vinden we reeds bij Dioscorides (eerste eeuw na Chr.) vermeld. Dodoens schrijft nog verder over de plant: ‘Men noemt et oock in ’t Griex Philanthropos, al oftmen seyde Menschenvriendt, om dattet aen de cleederen soo vast houdt ende cleeft.’
De hele plant is
eetbaar, maar vooral de jonge blaadjes zijn lekker door de soep, door de rijst
of bij de vis. Pluk de blaadjes voordat er zaadjes aan de plant komen. Kleefkruid kun je kort koken en serveren als
groente, stamppot van maken met aardappels en combineren met andere groente of
door de rijst doen. Na het koken kleeft het niet meer. Het smaakt een beetje
bitter. Met kaas is het dan ook een lekkere combinatie. Op internet zijn
verscheidene gerechten te vinden.
Door de
aanwezigheid van coumarine, een natuurlijke bloedverdunner, mag kleefkruid niet
samen met bloedverdunners worden gebruikt. Ook samen met plastabletten kun je
kleefkruid beter niet gebruiken. Een teveel aan coumarine kan trouwens weer
worden tegengegaan met het eten van vitamine K-rijke groente.
Disclaimer bij
het gebruik van deze blog
"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden. “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend phytotherapeut.
"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden. “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend phytotherapeut.
Bronnen:
Andrea Bleeker had
het onlangs op haar website “Kruidengeheimen” over het kleefkruid. http://www.kruidenmassages.nl/kleefkruid.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten