Grote kattenstaart - Lythrum salicaria

 

Grote kattenstaart is een overblijvende, kruidachtige plant die we momenteel vaak in bloei vinden aan het water van de brugse ring. Bijvoorbeeld tussen Gentpoort en Kruispoort en Buiten Smedenvest. Ze behoort tot de familie der kattenstaarten. In de zomermaanden is de plant niet over het hoofd te zien: forse tot anderhalve meter hoge planten met lange bloeiaren vol paarsrode bloemen. Het is een van de weinige kruidachtige planten, waarvan de bladeren in de herfst naar helder geel verkleuren.

De naam komt natuurlijk van de vorm van deze plant, een lange bloeiende stengel zonder afsplitsingen, die lijkt op de staart van een vrolijke kat die recht op staat.
De botanische naam van de Grote kattenstaart is Lythrum salicaria. Lythrum is afgeleid van het Griekse lythrum en betekent ‘geronnen bloed’. Het verwijst naar de gebruik van Grote kattenkaart om bloedingen te stoppen. Het Latijnse woord salicaria is afgeleid van het Latijnse Salix of wilg en kan vrij worden vertaald als “zoals een wilg”. Deze toevoeging verwijst naar de gelijkenis tussen de bladeren van de Grote kattenstaart en die van wilgen.

 

Lythrum salicaria bloeit in juli en augustus met 25 cm lange, aarvormige bloeiwijzen die zeer in trek zijn bij bijen en vlinders.
Kattenstaart voelt zich thuis in vochtige tot natte grond.  Vandaar dat je hem meestal aantreft dicht bij het water.  Aan de rand van een waterpartij en in moeraszones ontwikkelt kattenstaart zijn volledige pracht. Hij brengt krachtige kleuren in de beplanting van de oeverrand.  Ideaal is een constant vochtige plaats in de halfschaduw.

Voor vijverliefhebbers is de Grote kattenstaart een ideale plant. Ze zijn nauwelijks gevoelig voor ziektes en bloeien elk jaar weer prachtig. Ze kunnen als oeverplant worden gebruikt maar ook met de voeten in het water doen ze het prima.
In Noord-Amerika is de plant, zoals zovele soorten, door Europeanen meegebracht. Hij gedraagt zich daar heel anders dan hier, is een woekeraar en wordt daar bestreden als een invasieve exoot.

In de loop van de lente zie je de grote kattenstaart zich behoorlijk snel ontwikkelen en hij valt het meest op als in de vaak overdadige begroeiing waarin hij staat de aarvormige bloeiwijzen met schijnkransen van rood paarse bloemen zich ontwikkelen. De rechtopstaande stengels, die zich bovenin kunnen vertakken, zijn vierkant of zeskantig en kunnen smalle lijsten hebben.

In de herfst sterft de plant bovengronds af, maar de wortel en een houterig ondergronds deel van de stengel zorgt voor een opslag van voedsel- en energievoorraad.

Alle delen van de Grote kattenstaart bevatten rond de tien procent tannine. De plant werd daarom lang in de leerindustrie gebruikt om te looien.
Ook werden visnetten, touwen en hout behandeld met kattenstaart omdat de tannine voorkomt dat ze snel rotten in water.

Van de bloemen werd een rode kleurstof gemaakt . Deze kleurstof werd gebruikt in de voedselbereiding maar ook als haarverf. Extracten van de groene delen werden gebruikt om het haar te blonderen.

Medicinaal werd de plant vroeger ingezet voor haar bloedstelpende werking, tegen diarree, dysenterie, maagslijmvliesontsteking en vlektyfus.

Kattenstaart heeft een antibiotische werking en kan gebruikt worden bij chronische diarree, enteritis en dysenterie. Diarree ontstaat als het lichaam zich wil ontdoen van gifstoffen.  Kattenstaart helpt daarbij en is ook in de natuur een plant die vervuiling van de omgeving kan omzetten. Ook bij spastische colon of prikkelbaar darm syndroom kan het kruid helpen. Het desinfecteert de darmen. Het zou verder ook goede diensten bewijzen bij koorts, constipatie, en leverziekten.

Het kruid is hypoglycemisch, en zou de bloedsuikerspiegel kunnen normaliseren. Kattestaart is wondhelend en bloedstelpend,   en is sterk samentrekkend maar tegelijkertijd verzachtend.  Het kan ook goed ingezet worden bij overmatige menstruatie en interne bloedingen.

Uitwendig kan kattenstaart gebruikt worden als wassing bij wonden, eczeem, verder als vaginale douche (antibacterieel) of bij of jeuk, bij een geïrriteerde huid, en het stopt een bloedneus.  Gebruik in dit laatste geval het gepoederde gedroogde kruid. Kauw op een stengel bij zwak of bloedend tandvlees.

Kattenstaart zou ook helpen bij droge ogen. Elke ooginfectie of irritatie, kan ermee gebaat zijn als de ogen tegelijk te droog zijn. Doe het gedroogde kruid in lauw water, filter het dan door een koffiefilter en voeg een kwart theelepel zout per kopje thee toe. En gebruik dan een oogdruppelaar of alleen een lepel om het in het oog te druppelen. De thee is NIET houdbaar. 

 

Disclaimer bij het gebruik van deze blog: 

"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden.  “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend fytotherapeut.

Bronnen:
http://www.floravannederland.nl/planten/grote_kattenstaart/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_kattenstaart
http://www.astrologie.ws/kruiden/kattenstaart.htm
https://tallsay.com/page/4294974807/grote-kattenstaart-of-lythrum-salicaria-vrolijk-bloeiende-aren
http://www.herbcraft.org/loosestrife.html