De betonie of het koortskruid (Betonica officinalis, synoniem: Stachys officinalis) is een plant uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse- en Belgische Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk in aantal afgenomen.
Deze vaste plant blijkt een echte krachtpatser te zijn als het om zijn geneeskrachtige eigenschappen gaat. Toch geniet de tuinliefhebber vooral van de elegantie van de Stachys officinalis. De echte betonie is zeer geschikt voor natuurlijke aanplant onder bomen en blinkt uit door zijn extreme winterhardheid. Wellicht gaat het hier dus ook om een zogenaamde ‘tuinvlieder’.
Dat het ook een waardevol geneeskruid is, is echter veel minder bekend, maar zoals de naam 'officinalis' al laat vermoeden is dit een kruid dat vroeger in de kruidengeneeskunde werd toegepast. Betonie werd in de Europese plantengeneeskunde gebruikt als remedie tegen ontstekingen van de luchtwegen, brandend maagzuur, ontstekingen van de urinewegen, spataderen, worminfecties in de darm en groeiachterstand. Het werd beschouwd als een kalmerend middel en werd gebruikt voor hoofdpijn en sommige vormen van neuralgie, waaronder gordelroos.
