woensdag 7 juni 2023

Es - Fraxinus excelsior


Op de kademuur aan de Coupure groeit – zo maar tussen de stenen – een es. Jawel! Een boom! 

 

De gewone es is een bladverliezende boom die behoort tot de Oleacea-familie. 

De naam van de boom, "es", is terug te voeren op het Oud-Engelse ‘æsc’. Het geslacht Fraxinus komt van het woord "speer" in het Latijn omdat het van essenhout is dat de speren van de soldaten werden gemaakt.


 

In de Griekse mythologie waren de ‘Meliae’ nimfen van de es, misschien specifiek van de manna-es (Fraxinus ornus), aangezien ‘Dryaden’ nimfen van de eik waren. 

 

Yggdrasil, de Wereldboom in de Vikingmythologie, groeide op een eiland omringd door de oceaan, in de diepte waarvan de Wereldslang lag. De stam van deze es reikte tot aan de hemel, en zijn takken verspreidden zich over alle landen van de aarde. Zijn wortels reikten tot in de onderwereld. Een eekhoorn rende de boom op en neer met berichten van de slang die aan de wortels knaagde naar de adelaar in het bladerdak en weer terug. Een hert voedde zich met de asbladeren en uit zijn gewei stroomden de grote rivieren van de wereld. Een magische geit graasde bij de boom, en zijn uiers leverden geen melk maar mede voor de krijgers in Odins Grote Zaal. De goden hielden hun raad onder het bladerdak van hun beschermboom.

 

Net als de Vikingen beschouwden ook de Kelten de es ook als beschermend. Van de vijf legendarische beschermbomen van Ierland waren er drie essen. Es is ook de - op één na  - meest populaire boom die naast Ierse heilige bronnen groeit.

 

In de Britse folklore werd aan de es een reeks beschermende en genezende eigenschappen toegeschreven. De meeste hiervan hadden betrekking op de gezondheid van kinderen. Pasgeboren baby's kregen in de volksmond een theelepel essensap. Zieke kinderen, vooral degenen die lijden aan gescheurde of zwakke ledematen, zouden naakt door een spleet in een es of een jonge boom worden geleid om ze te genezen. De spleet werd vaak voor dit doel gemaakt en na de ceremonie weer aan elkaar gebonden om te genezen terwijl het kind ook genas. Folklore suggereerde een intieme band tussen het welzijn en het lot van de boom en de persoon. 

 

Door het hardhout is het al lang het symbool van krachtige stevigheid en onsterfelijkheid. Hij trad op als schakel, en soms zelfs als bemiddelaar, tussen hemel en aarde. Men dacht dat de es geneeskrachtige en mystieke eigenschappen had en het hout werd verbrand om boze geesten af ​​te weren.

 

De takken van de es werden gebruikt door heksen als bezemstelen om te vliegen.

 

 


 

 

Hola