De pinksterbloem - Cardamine pratensis
Dit komt nu in bloei langs de vesten, o.a. hier aan de Katelijnevest. De soort is inheems en algemeen in België.
De Pinksterbloem, Cardamine pratensis is een zaadplant uit de kruisbloemenfamilie en van het geslacht Cardamine (Veldkers). De plant wordt ook wel eens verkeerdelijk koekkoeksbloem en kievietsbloem genoemd.
Cardamine komt mogelijk van het Griekse cardamine of cardemon, waarmee bedoeld werd " een naar sterkers smakende plant" (Kardemom is een plant uit de gemberfamilie). Cardamine kan echter ook zijjn afgeleid van het Griekse Cardis (hart) en Damao (temperen of verzachten). Het kruid werd vroeger namelijk gebruikt bij hartkwalen en kon de pijn verzachten. Pratensis betekent " in weiden groeiend".
De plant met zijn holle ronde stengel wordt 15 tot 50 cm hoog en is overblijvend middels winterknoppen op of net onder de grond. De bloeitijd is in april, mei en juni als de bloem haar lila, roze, lichtpaarse of witte tweeslachtige bloemen toont. De bloem komt algemeen voor en groeit op grasland, in bossen en bermen, moerassen, aan waterkanten, zeeduinen, heggen en plantsoenen. Toch zien we de bloem door de intensieve landbouw minder dan vroeger en komen we ze veelal aan de slootkanten van weilanden tegen.
What's in a name? De Pinksterbloem die bloeit met Pasen?
Men zou door de naam denken dat deze bloem tijdens de Pinksteren bloeit. Pinksteren is echter op zijn vroegst op 11 mei en op zijn laatst op 14 juni. In juni is de pinksterbloem veelal al lang uitgebloeid. De bloem bloeit juist het meest rijk rond een (late) Pasen…
Verklaringen waarom de Pinksterbloem dan toch Pinksterbloem heet.
De plant zou men kunnen zien als een voorbode van Pinksteren. Net na de Pasen herinnerde deze plant eraan dat Pinksteren het volgende feest zou zijn. Ook is het niet uit te sluiten dat in de zeventiende en achttiende eeuw de pinksterbloem wel gebloeid heeft rondom Pinksteren, want de winters waren toen langer en kouder.
Bij de Germanen was de pinksterbloem gewijd aan Freya die we kunnen zien als de (Germaanse) goddelijke moeder. De Duitse benaming Muttergottesblume (moeder van God-bloem) herinnert ons hier nog aan.
Bijnaam van de pinksterbloem: schuimkruid.
Een andere benaming voor de pinksterbloem is schuimkruid. Deze bijnaam ontleent de plant aan het schuimbeestje (Philaenus spumarius). Dit diertje is een cicade waarvan de larve leeft in een schuimnestin de oksels van de bladeren dat doet denken aan speeksel.
Medicinaal gebruik van de pinksterbloem
De bladeren werden vroeger als rauwkost tegen scheurbuik en de gehele plant bij hartklachten en epilepsie. In de oude volksgeneeskunde stond de bloem bekend als probaat middel tegen jicht en reuma. Pinksterbloem bevat veel vitamine C, mineralen en mosterdolie en heeft een stimulerende werking op de stofwisseling. De plant heeft een sterk bloedzuiverende werking, is urine-afdrijvend en werd vroeger al gebruikt om bijvoorbeeld voorjaarsmoeheid te bestrijden. Ook kan deze voorjaarsbloeier worden ingezet om de eetlust te bevorderen en is zij als reinigingskuur te gebruiken. De werking komt overeen met die van de kleine veldkers.
Van april tot mei, nog voor de bloei, zijn de malse, jonge bladeren van de pinksterbloem geschikt voor salades, kruidensoepen en eenpansgerechten. Vanaf juni worden de bladeren bitter.
Van april tot juni kunnen de bloemknoppen door kruidenkwark, kruidenboter of pesto gemengd worden. De Bloemen zijn geschikt als mild-scherpe eetbare decoratie. De bloemstengels zijn van april tot juni een pittige toevoeging in groentengerechten, ovenschotels en soepen.
De plant smaakt tuinkersachtig tot bitter.
(bron: "Eetbare wilde planten" ISBN 978-90-77463-25-3)
Het sap van de pinksterbloem
In het vroege voorjaar is het sap van deze voorjaarsbloeier te gebruiken. Dit sap werkt bij suikerziekte om de suikeruitscheiding gunstig te beïnvloeden. Het is echter niet werkzaam bij elke vorm van suikerziekten.
Pinksterbloemthee voor een bloedzuiverende en reinigende werking.
Thee van de pinksterbloem werkt bloedzuiverend. Maak de thee van 20 gram gesneden bloeiende plant. Laat dit 5 minuten koken in een halve liter water en laat dit dan 10 minuten trekken.
Volksgeloof en folklore en de pinksterbloem
In Duitsland zou degene die de bloem plukte samen met woning en al door de bliksem worden getroffen. In sommige delen van Frankrijk werd deze voorjaarsbloem gevreesd omdat men dacht dat adders erg op deze bloem gesteld waren. Als men de bloem plukte zou men binnen een jaar worden gebeten. Bij folkloristische voorjaarsfeesten werd rond Pinksteren uit de jonge meiden van het dorp een 'Pinksterblom', ook wel Pinksterbruid gekozen. Zij liep dan daarna opgesierd met bloemen en sieraden zingend en bedelend door het dorp.
Disclaimer bij het gebruik van deze blog
Raadpleeg altijd een arts of een gehomologeerd fytotherapeut voor je planten medicinaal of culinair gebruikt!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten