dinsdag 16 mei 2023

Muurvaren - Asplenium ruta-muraria





Onze oude muren zijn een schatkamer voor allerlei planten, mossen en korstmossen. Eigenlijk zijn het verdwaalde rotsbewoners die zich ook thuisvoelen op oude, verweerde muren. De muurvaren is er één van. Een klein varentje dat op de vele oude muren en kademuren die Brugge rijk is een plekje weet te vinden.





Hij behoort ook tot de Streepvarenfamilie, Aspleniaceae.
Het is een groenblijvende varen welke het liefste op een verticale wand groeit: muren en rotswanden. Wanneer de ondergrond kalkachtig is voelt de muurvaren zich er thuis. Op muren waarin Portlandcement is verwerkt, en dat geldt voor de meeste nieuwe muren, worden muurvarens zelden of nooit aangetroffen. De voegen zijn veel te hard en de zuurtegraad is te hoog.


Uit de wortelrozet, die in de specie in de muur zijn verankering vindt staan de waaiervormige bladeren die 2 tot 3 maal veerdelig zijn. Aan d eonderkant van de bladeren vind je de sporangiën die vaak de hele onderkant bedekken.
De muurvaren is gedijt het beste op droge muren. Dit in tegenstelling tot tongvaren en steenbreekvaren die vochtige, schaduwrijke muren prefereren. Muurvaren treedt als pionier op bij muurvegetaties en verdraagt felle zon, zelfs op naar het zuiden geëxponeerde plaatsen, dit in tegenstelling tot de meeste andere varens.
Muurvaren kan op zeer droge plaatsen en in de volle zon staan.


Muurvaren is in Vlaanderen globaal algemeen voorkomend, en licht toegenomen, mogelijk door de extra aandacht voor stedelijke milieus en dorpskernen. Regelmatig verdwijnen echter populaties als een gevolg van onderhoud en restauratie van oude gebouwen.




De meeste mortelspecie wordt tegenwoordig gemaakt met gebruik van Portlandcement, welke zurig is en juist weinig plantengroei toelaat. Het is daarom van belang om bij restauratiewerken aan oude bruggen en gebouwen om kalkrijke specie te gebruiken, wil men de plantengroei op de muren in stand houden. Ik weet niet of men daar bij de restauratie van o.a. de Meebrug rekening heeft mee gehouden. Hopelijk wel!.


Muurvaren behoort tot de associatie van klein glaskruid en muurleeuwenbekje, welke ook vaak op oude muren te vinden is, vooral als ze op het zuiden gericht zijn en er kalk gebruikt is om de specie aan te maken. Ook het kleine mosje het "muursterretje" is bijna altijd aanwezig. Deze associatie is typisch voor de muren van oude gebouwen en bruggen in Brugge.


Disclaimer:
"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden. “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend fytotherapeut.

Geen opmerkingen: