IJzerhard behoort tot de ijzerhardfamilie, die wereldwijd ongeveer 3000 soorten omvat. In West-Europa en het Middellandse Zeegebied is er maar 1 kruidachtige: de Verbena officinalis. Verder kennen we natuurlijk sierplanten in cultuur zoals de Verbena bonariensis. Officinalis komt van het Latijnse ‘officium’, wat erop wijst dat het in de oude apotheken gebruikt werd, en wat meteen zijn medicinaal gebruik verklaart.
IJzerhard kan een vertaling zijn van een oude Duitse naam voor de plant, namelijk ‘Isernkraut’. Het woord Is betekent hard of taai, wat iets zegt over de stengels van deze plant.
Ijzerhard en het Duitse woord ervoor (Eisenkraut), omvat een verwijzing naar ijzer. Het kruid bevat echter geen ijzer.
Verbena heeft een lange geschiedenis als geneeskrachtig kruid in veel verschillende culturen.
Al eeuwenlang worden aan de plant veel helende eigenschappen toegeschreven, en het vooral gebruikt als ritueel kruid. IJzerhard kon bijna alles genezen: oorlogswonden, beten van gifslangen, geelzucht, kiespijn, hoofdpijn, zweren en hartziekten. En priesters droegen het kruid bij vredesonderhandelingen. Het kruid werd zowel inwendig als uitwendig toegepast en zowel bij lichamelijke als mentale problemen.
Het gebruik van ijzerhard voor medicinale, ceremoniële en bijgelovige doeleinden gaat duizenden jaren terug. Oude culturen in heel Europa hebben ijzerhard hoog in het vaandel staan. De betekenis van ijzerhard als cultureel symbool en geneeskrachtige plant is deels hoe het zijn vele namen heeft gekregen.
IJzerhard was een heilige plant voor verschillende oude beschavingen, waaronder het oude Egypte. Egyptenaren geloofden dat ijzerhard voor het eerst voortkwam uit de tranen van de godin Isis toen ze rouwde om de dood van de god Osiris. In het oude Perzië behandelden de Perzen ijzerhard ook als een heilige plant.
Zowel de Grieken als de Romeinen geloofden dat ijzerhard een heilige plant was. Ze gebruikten de plant om hun tempels te zuiveren. De Grieken noemden het hierobotane , "heilige plant", terwijl de Romeinse versie van de naam ‘herba sacra’ (heilig kruid) was. De Romeinen gebruikten de ijzerhardplant ook om hun altaren te zegenen. De Griekse arts Hippocrates zou Verbena officinalis hebben aanbevolen voor koorts en pest.
De druïden van wat nu Ierland is, geloofden dat ijzerhard bovennatuurlijke krachten bezat. Aanbidders van Thor in Scandinavië gebruikten op dezelfde manier ijzerhard in ceremonies en rituelen die een beroep deden op zijn mystieke krachten.
In de christelijke overlevering werd ijzerhard gebruikt om de wonden van Christus aan het kruis te behandelen, daarom wordt ijzerhard soms het kruid van het kruis genoemd.
Tijdens de Middeleeuwen werd ijzerhard vaak gebruikt in drankjes voor tovenaars en heksen. In de volksgeneeskunde werd ijzerhard gebruikt voor bescherming, maar het werd ook gebruikt als afrodisiacum, waardoor het de naam ‘herba veneris’ (liefdeskruid) kreeg. De plant werd in veel Europese culturen zeer vereerd en werd beschouwd als een virtueel wondermiddel voor de behandeling van organen in de buikstreek – samen met de longen – en als remedie tegen hoofdpijn.
Hildegard von Bingen (1098 –1179) classificeerde de plant over het algemeen als "verkoelend". Binnen de Hildegard-geneeskunde verwijst ze naar verbena om zwelling en ontsteking in de keel te behandelen, zweren te genezen, geelzucht, tand- en tandvleesontstekingen te behandelen.
IJzerhardremedies worden vaak aangetroffen in de traditionele Duitse geneeskunde en in de geschriften van Hildegard van Bingen .
Het kruid werd ooit nuttig geacht voor diplomatie en was aanwezig bij alle ondertekening van contracten en werd gedragen door boodschappers en gezanten.
In de westerse kruidengeneeskunde wordt IJzerhard door de werking op de spijsvertering en de psyche vooral gebruikt bij nerveuze klachten.
In de traditionele kruidengeneeskunde worden de bovengrondse plantendelen van ijzerhard gebruikt tijdens de bloeiperiode. Ze bevatten concentraties van bittere plantaardige stoffen en tannines, glycosiden en alkaloïden. Deze chemische plantaardige stoffen geven ijzerhard zijn genezende geneeskrachtige eigenschappen.
De traditionele toepassing van verbena is in thee. De smaak van ijzerhardthee is even wennen. Het smaakt wat bitter. Ondanks de smaak speelt ijzerhard al sinds de oudheid een belangrijke rol bij genezing en kruidenmagie.
Je kan de ijzerhardthee ook gebruiken als huidlotion of kompres. Het helpt bij insectenbeten en kan het genezingsproces versnellen door wonden sneller te sluiten. U kan gewoon een schone doek in een sterke versie van ijzerhardthee laten weken en rechtstreeks op uw huid aanbrengen.
Er wordt evenwel voor gewaarschuwd ijzerhard niet te geven aan zwangere vrouwen. Bij overmatig gebruik kunnen misselijkheid en braken optreden. Ook zijn er mogelijke interacties met klassieke medicijnen die werken op de bloeddruk of de hormoonhuishouding.
Raadpleeg altijd een deskundig fytotherapeut alvorens geneeskrachtige kruiden zelf te gebruiken. Raadpleeg uw arts als u lijdt aan een ernstige medische aandoening of momenteel in behandeling bent voor een gezondheidsprobleem.
U moet ook uw arts raadplegen voordat u ijzerhard combineert met andere medicijnen.
Bronnen en meer info:
https://www.healthyhildegard.com/vervain/
https://herboristengilde.nl/in-balans-met-een-historisch-kruidverbena-officinalis/
https://www.healthline.com/nutrition/vervain-verbena
Verbena officinalis (Common Vervain) - A Review on the Investigations of This Medicinally Important Plant Species: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32937665/
