 |
| Tuinbingelkruid |
Er zijn mensen die in één oogopslag – ‘in a blink of an eye’ zoals de Engelsen zeggen – iemand die ze al heel lang niet meer gezien hebben herkennen, of heel snel het laatste nieuwe model van een bepaald automerk spotten, of met één blik gezien hebben dat de buurvrouw wéér in een nieuw kleedje zit.
Ik heb dat met wilde planten! Rustig fietsend langs de Brugse vestingen houd ik oplettend de jongeren in de gaten die, een beetje verderop, zich lachend en gekscherend niet bewust zijn dat ik eraan kom. Tot ik plots weer dat bekende stemmetje in mijn hoofd hoor: “Hela, wat was dat? Heb je dat gezien daar aan de voet van die boom?” Natuurlijk had ik het gezien. Ik rem, zet mijn fiets aan de kant en keer op mijn stappen terug. Voilà! Lang geleden dat ik hem had gezien. Mijn hart maakt een sprongetje want ik weet meteen weer waarover ik vanavond ga schrijven: eenjarig bingelkruid of tuinbingelkruid.
Tuinbingelkruid of eenjarig bingelkruid is een plant uit de wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae), maar de plant heeft geen melksap. Hij komt onder andere voor in moestuinen, vandaar de naam. Tuinbingelkruid komt van nature voor in het Middellandse Zeegebied en is van daaruit verspreid over West- en Midden-Europa.
De plant bloeit van juni tot in de herfst met onopvallende, groengele bloemen, die drie bloemdekbladen hebben. De planten zijn meestal tweehuizig. Bij de vrouwelijke plant komen de zittende 3-4 mm grote vrouwelijke bloemen meestal in de bladoksels voor, meestal één, maar soms twee of drie per bladoksel. De mannelijke bloemen vormen veelbloemige, aarachtige kluwens en hebben acht tot twaalfmeeldraden. Als de meeldraden rijp zijn, worden de bloemen in hun geheel weggeschoten.
(Wikipedia)
De plant is een eenjarige kruidachtige soort, wat betekent dat hij zijn levenscyclus binnen één jaar voltooit. Meestal wordt tuinbingelkruid ongeveer 20-50 cm hoog. De stengels zijn vaak roodachtig of groenachtig en meestal vrij sterk vertakt.
De bladeren van Mercurialis annua zijn tegenoverstaand, ovaal tot lancetvormig van vorm. Ze zijn meestal getand langs de randen. De bloemen zijn klein, groenachtig en verschijnen in trossen. Ze missen bloemblaadjes en hebben mannelijke en vrouwelijke bloemen op afzonderlijke planten. Het zijn dus tweehuizige planten, wat betekent dat sommige planten alleen mannelijke bloemen hebben, terwijl andere alleen vrouwelijke bloemen hebben. Op de foto’s staat dus een mannelijke plant.
De vruchtjes zijn een kleine capsule die zaden bevat.
Historisch gezien werd tuinbingelkruid in de traditionele kruidengeneeskunde voor verschillende doeleinden gebruikt, waaronder de behandeling van huidaandoeningen, ademhalingsaandoeningen en spijsverteringsproblemen. In de Middeleeuwen werden bijvoorbeeld infusies gemaakt van Mercurialis spec. Bovengrondse delen werden gebruikt om constipatie, bronchitis, reuma, jicht en gynaecologische aandoeningen te behandelen, en om zwellingen te verlichten. Er is echter onvoldoende bewijs om de effectiviteit te beoordelen.
Tuinbingelkruid bevat echter giftige stoffen en wordt niet meer gebruikt in de moderne kruidengeneeskunde vanwege mogelijke gezondheidsrisico's. De verse delen van Mercurialis zijn giftig en er is gemeld dat de consumptie ervan misselijkheid, braken en ontstekingen van het spijsverteringsstelsel en de nieren kan veroorzaken. Eten van de verse plant kan diarree, blaasproblemen, verlamming, lever- en nierfalen en zelfs de dood veroorzaken.
De naam "Mercurialis" komt voort uit de overtuiging dat de eigenschappen van de plant werden geassocieerd met de Romeinse god Mercurius, terwijl "annua" verwijst naar de jaarlijkse levenscyclus. In het Engels wordt de plant inderdaad ‘Mercury herb’ (kwikkruid) genoemd.
De Nederlandse naam is overgenomen uit het Duits. Eén van de verklaringen is dat de naam afkomstig is van het woord ‘bingeln’, hetgeen urineren betekent, en aangeeft dat deze plant waterafdrijvend zou zijn.
Van de plant wordt een homeopathisch middel gemaakt
Bronnen en meer info:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuinbingelkruid
https://www.floravannederland.nl/planten/tuinbingelkruid
https://www.ecopedia.be/planten/tuinbingelkruid
https://waarnemingen.be/species/7058/
https://wilde-planten.nl/tuinbingelkruid.htm
https://www.stadsplanten.nl/2020/03/bingelkruid-uit-de-tuin/
https://www.herbarium.be/plant/tuinbingelkruid-mercurialis-annua/
https://wildebloemen.info/pages%20bloemen/T/tuinbingelkruid.php/