Wilde planten in Brugge: Groot heksenkruid

maandag 4 september 2023

Groot heksenkruid - Circaea lutetiana

Groot heksenkruid tussen o.a. braam

Over het Groot keksenkruid, ook wel het “tovenaarskruid” genoemd, zijn op het internet veel mooie verhalen te vinden. Onze voorouders geloofden dat, wanneer je deze plant in een bos zag staan, de heksen je op een dwaalspoor zouden brengen. Er werd beweerd dat het heksenkruid betoverende krachten heeft en door heksen wordt gebruikt om mensen naar zich toe te lokken en te verleiden. En wee de ongelukkige die op het kruid stapte, want die zag je nadien nooit meer terug.

Ik heb het kruid vandaag gevonden in Ryckevelde bos in de Brugse rand, maar heksen heb ik niet gezien, of het moet zijn dat ze zich vermomd hadden als sportieve, joggende dametjes. In ieder geval hebben ze niet geprobeerd me te verleiden of mij naar zich toe te lokken... Of misschien hebben ze het wél geprobeerd maar is het niet gelukt. ;-) En het moet zijn dat ik ook niet onbewust op het heksenkruid getrapt heb – bewust zou ik het sowieso nooit doen – want ik ben er nog om dit verhaal te vertellen.

Circaea lutetiana is een halfschaduwplant die hoofdzakelijk groeit in loofbos, bij voorkeur in bestanden met niet al te dichte kroonsluiting of op schaduwrijkere bospaden. De plant staat op vochthoudende, humusrijke, neutrale en eerder stikstofrijke bodems.

Groot heksenkruid (Circaea lutetiana) is een vaste plant uit de teunisbloemfamilie (Onagraceae). 's Winters sterven de bovengrondse delen af.

Het geslacht Circaea is vernoemd naar de Griekse godin Circe die bekend stond om haar kennis van kruiden- en toverdrankjes. Circes vader was Helios, de zonnegod, en haar moeder was Perseis, één van de Oceaniden. Circe was een nimf, die getalenteerd was in hekserij en veranderde haar vijanden in beesten door middel van toverdranken.

Volgens de legende heeft ze het heksenkruid in haar drankjes gemengd om de bemanning van Homerus in varkens te veranderen.

De plant is eigenlijk niet giftig, maar wordt vanwege het hoge gehalte aan tannines als oneetbaar beschouwd. Het werd vroeger in sommige gevallen in thee gebruikt als geneesmiddel tegen jicht of infecties.

Een andere naam voor de plant is het “heksengras” en de naam Lutetia (Circaea lutetiana) is het Latijn voor Parijs dat ooit de “heksenstad” werd genoemd. ”.

Groot heksenkruid heeft een wortelstok die ver voortkruipende, dunne uitlopers vormt. De stengel is teer, doorschijnend, meestal verspreid zacht behaard, is al- of niet-vertakt, rechtopstaand. De bladen zijn tegenoverstaand, hartvormig-eirond tot langwerpig, toegespitst, ondiep getand, dof, met ongevleugelde, vanboven van een groef voorziene, behaarde steel. De bloemen zijn klein, wit, vaak roodachtig aangelopen en staan in losse eind- en okselstandige lange trossen, zonder schutbladen. De bloemstelen zijn klierachtig behaard.

Groot heksenkruid is een typische bosplant, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de bouw van de bladen. Het opkruipen van diertjes naar de bloemen wordt belet door de klierachtige beharing van de bloemstelen. Het zijn vooral kleinere zweefvliegen, die de bloemen bezoeken. (Tekst: https://waarnemingen.be )