Photoshoot

 Photoshoot met Nic Carsauw in domein Beisbroek, de Tudor plantentuin en Tillegembos. 

Het is donderdagochtend 14 september 2023 en het belooft een stralende (na-)zomerdag te worden. Ideaal om een hele dag planten te determineren en te fotograferen. Als dat samen met natuurfotograaf Nic Carsauw uit Mechelen gedaan wordt dan is dat een garantie op een boeiende en leerrijke natuurexploratie.

 

Om half elf pik ik Nic op aan het station in Brugge en even later rijden we richting Domein Beisbroek. Zodra we op de parking uitstappen valt al onmiddellijk de rode dophei (Erica cinerea) op waartussen – in de schaduw – nog honderden beparelde spinnenwebben glinsteren.   In België is de plant zeldzaam, ze komt enkel voor in de Limburgse Kempen en in het Houtland rond Brugge, zoals in het Rode dopheidereservaat, Domein Zevenkerken en Beisbroek. De toon is gezet!

Rode dophei

Iets verder verkennen we de ‘bijenburcht’. Het gaat om een Vlaamse primeur in het natuurdomein Beisbroek. Zo’n burcht is een ecoburcht samengesteld met natuurlijke materialen uit de omgeving. Het is een prima nestelplek voor wilde bijen. Het natuurdomein Beisbroek is met zijn grote variatie aan wilde bloemen en bloeiende struiken de ideale stek voor zo’n bijenburcht. 

Nic bij het 'bijenfort'

Op het heideveldje groeit en bloeit uiteraard de rode dopheide, maar ook enkele exemplaren van de zandteunisbloem (Oenothera deflexa). Al zou het ook om de duinteunisbloem (Oenothera oakesiana) kunnen gaan. Het determineren van teunisbloemen is zeer ingewikkeld, o.a. doordat soorten kunnen muteren als gevolg van veranderende omstandigheden.  We denken dat we met de zandteunisbloem te doen hebben omdat de stengels ook bij het begin van de bloei rechtop staan. Op de stengel groeien rechte haren op groene knobbels en de stengels hebben geen rode strepen of vlekken. Bij twijfel raadplegen we onze goede vriend ‘Obsidentify’ en – alhoewel hij ook wel eens de bal misslaat – houdt hij het ook op zandteunisbloem.

De zandteunisbloem (Oenothera deflexa)

In het prachtige domein Beisbroek kan je een wandeling maken doorheen een schaalmodel van het zonnestelsel. De planeten worden voorgesteld door sculpturen van Jef Claerhout. Elke stap die je zet komt overeen met 9 miljoen kilometer! We doen de wandeling in omgekeerde richting en vertrekken aan de ‘IJsdwergen’. De afstand van het traject is 835 meter en brengt ons langs alle planeten. Ondertussen proberen we hier en daar enkele paddenstoelen te ontdekken, maar de hitte van de voorbije dagen was niet ideaal. Veel wordt er niet gevonden. Enkel een ‘heksenboter’ trekt onze aandacht. Heksenboter, het is niet meteen de meest flatterende benaming. En dit slijmige monster beweegt zich voort.  Bij nadere bestudering blijkt het geval een kolonie van ééncellige organismen te zijn, dat zich als één organisme gedraagt. De gele substantie, plasmodium genaamd, kruipt over de ondergrond voort en leeft daar van schimmels en eencelligen.

heksenboter of runbloem (Fuligo septica) 

We komen aan bij de Volkssterrenwacht Cozmix. Ik heb er een afspraak gemaakt en we worden vriendelijk onthaald door Céline. Ze laat ons door de telescopen de zon waarnemen. Er zijn veel kleine zonnevlekken te zien en ook een mooie zonnevlam. In het planetarium kunnen we de actuele sterrenhemel bekijken. Buiten schijnt de zon in volle glorie, maar wij zitten in het donker naar de sterren te turen.  

https://www.cozmix.be/nl

Het is ondertussen al bijna één uur geworden en de inwendige mens heeft ook wat versterking nodig. Dus rijden we naar de bistro van de nabijgelegen Sint-Andriesabdij, Zevenkerken. De dagschotel smaakt en de lekkere pint nog meer. Nic merkt al onmiddellijk dat er in het gazon talloze kleine, gele bloempjes staan. Hij laat er warempel zijn maaltijd voor koud worden. Nic is een ‘echte’. 

Het blijkt om Kleine leeuwentand te gaan. Als we de beschrijving op Wikipedia lezen dan moeten we toch even de wenkbrauwen fronsen: “Kleine leeuwentand wordt nogal eens verward met de Ruige leeuwentand. Een duidelijk verschil is de donkere rand in de vorm van een gotisch raam op de buitenkant van de kale omwindselblaadjes van het hoofdje bij Kleine leeuwentand.”  En jawel, met een loepje is dat goed te zien. Nic monteert z’n macrolens en legt dat ‘duidelijk verschil’ fotografisch vast.

Kleine leeuwentand (Leontodon saxatilis)

Foto © Nic Carsauw

De kerkklokken van de abdij herinneren er ons aan dat het ondertussen al twee uur geworden is, en we hebben nog heel wat op het programma staan. Op een spreekwoordelijke boogscheut van de abdij ligt het domein Tudor. 

Het kasteel in tudorstijl is de grote blikvanger, maar we zijn gekomen voor de mooie, ommuurde kruidentuin. 

Allen daarheen...

De planten zijn gerangschikt volgens gebruik en type. Uiteraard zijn er heel wat planten die we al lang kennen, maar toch komen we hier en daar nog iets tegen wat we nog niet kennen omdat het in de vrije natuur zeldzaam is. De blauwe knoop (Succisa pratensis) bijvoorbeeld is een vaste plant uit de kamperfoeliefamilie. De soort staat op de Belgische Rode Lijst van planten. Op deze lijst komen plantensoorten voor die met uitsterving bedreigd worden en/of beschermd zijn.

blauwe knoop (Succisa pratensis, synoniem: Scabiosa succisa)

Iets verder zien we het glad parelzaad (Lithospermum officinale), een overblijvende plant uit de ruwbladigenfamilie. De soortaanduiding ‘officinale' verraadt al dat het om een medicinale plant gaat.  Volgens de signatuurleer zijn de zaden in staat om nier- en blaasstenen op te lossen en artritus en koorts te bestrijden. De wortels werden tegen pokken, mazelen en nier- en darmproblemen voorgeschreven. Zo heeft elk kruid zijn eigen verhaal.

glad parelzaad - Lithospermum officinale

Waar we ook niet aan voorbij kunnen is de gedekte tafel met “proeverijen”. Ze zijn er door Marnic Ducasteele, de conservator van de kruidentuin, voor ons klaargelegd. Daarvoor gaan we toch even zitten. We ontdekken allerlei nieuwe, verfrissende geuren en smaken: oesterblad, granaatappel meloen, steviablad, Tomberry, sugar rush cream peper, citroentomaat en gojibes.

Gojibessen

 

Na dit ‘toetje’ gaan we verder op speurtocht in de Tudor Kruidentuin en ontdekken de gaspeldoorn - als we aan de plant voelen weten we onmiddellijk hoe hij aan zijn naam komt -, de mispel.  Zijn kronkelige takken gaven in het Frans aanleiding tot de ironische uitdrukking “aussi droit que branche d’vieil mellier”, zo recht als een ouwe mispeltak, en... “zo rot als een mispel” is geen vleiende constatering als die een politicus betreft.  Verder valt ook de giftige wonderboom - de hele plant is giftig, maar vooral de zaden zijn dodelijk- en de karmozijnbes op.  

Gaspeldoorn

Mispel

Wonderboom

Karmozijnbes

Midden een ruig perceeltje in de buurt van de bijenkasten ontdekken we een kleine poel waar kikkers en libellen een plekje in de zon reserveren, naast de kattenstaartamarant, muizenoor, penningkruid, valse salie, beemdkroon, geel zonneroosje, perzikkruid, vlas, zilverschoon, watermunt en de gamander. 

Kattenstaartamarant

Beemdkroon

Geel zonneroosje

Teucrium hircanicum

De kruidentuin bezit ook een uitzonderlijke collectie varenplanten, waarvan er enkele zeldzaam zijn in het wild. Onder andere de bolletjesvaren, tongvaren, dubbelloof, smalle ijzervaren, mannetjesvaren, wijfjesvaren, muurvaren, koningsvaren en eikvaren. 

Bolletjesvaren

Zachte naaldvaren

Aan al die varens zullen we later nog een afzonderlijke bijdrage wijden, want we moeten onze tocht vlug verderzetten, en niet alleen omdat we nog veel te verkennen hebben maar vooral omdat we grote dorst hebben. In het rustgevende decor van Tillegembos staat een mooie, gerestaureerde oude hoeve, gekend als ‘In de Trutselaar’.  Een trutselaar is het Brugse woord voor een treuzelaar. En dat is precies wat je hier wil doen: onthaasten, genieten en vooral ... een lekker koele Grobbendonkbier drinken. Dat smaakt!

 

We bekijken onze foto’s, bespreken onze ontdekkingen, maken plannen voor de toekomst, brainstormen over de mogelijkheden voor een boek. Nic is danig enthousiast over het domein Tillegembos dat hij nog wel even wil doorgaan. Wat houdt ons tegen...? Ik wil hem nog wel eens de bloemenweide voor het kasteel en de vijver laten zien. Helaas – en dat was te verwachten – zijn de meeste bloeiers op enkelingen na uitgebloeid. Maar onderweg ontdekken we nog een slingerplant die we – alhoewel hij vrij algemeen is - nog niet zagen: de heggenduizendknoop. 

heggenduizendknoop (Fallopia dumetorum)

Bosveldkers

En door de hitte van de voorbije dagen is de vijver voor een stuk opgedroogd en daardoor kunnen we dieper op de oever wandelen. We vinden er enkele typische planten van de waterkant: bosveldkers, wolfspoot, watermunt, kattenstaart, moerasandoorn, moerasspirea, mariadistel en watermunt.

Rond 18.30u zit onze gezamenlijke photoshoot er op. Nic duikt de avondspits in en zoekt een plekje op een overvolle trein naar Mechelen. Gelukkig hebben we ons een dag lang kunnen laven aan de vredige rust van de natuur. Wordt vervolgd...

De blog van Nic Carsauw is te vinden op: https://natuurinmechelen.blogspot.com/