Akkerhoningklaver (citroengele
honingklaver) - Melilotus officinalis
De akkerhoningklaver (Melilotus
officinalis), ook vaak citroengele honingklaver genoemd, is een tweejarige- of
meerjarige plant uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae). De plant komt van
nature voor in Zuid-Europa, maar is tegenwoordig overal verspreid.
Citroengele honingklaver wordt gemakkelijk
verward worden met de Goudgele honingklaver (Melilotus altissimus). Bij de
Goudgele honingklaver zijn de zaden aangedrukt behaard en zijn de zwaarden van
de bloem even langs als de kiel. Bij de citroengele honingklaver zijn de
zwaarden langer dan de kiel (lijkt hier het geval) en zijn de vruchten kaal. De
goudgele honingklaver is ook zeldzamer dan de meer algemene citroengele
honingklaver.
Klaver komt mogelijk van een Indo-Germaanse
grondvorm glei (smeren), naar het kleverige vocht van de bloemen. Citroengeel
slaat uiteraard op de kleur van de bloemen. Honingklaver bevat veel nectar,
vandaar de Nederlandse naam. Melilotus bestaat uit de Griekse woorden meli (honing) en lotus (klaver). Officinalis betekent ‘geneeskrachtig’ of ‘uit de
apotheken’ en verwijst naar het medicinale gebruik van de plant.
In het antieke Egypte werd honingklaver
reeds aangewend om zijn culinaire en medicinale kwaliteiten. In het oude
Griekenland vlocht men kransen van honingklaver en deed deze om het hoofd om
hoofdpijn te bestrijden. Daarnaast was volgens de antieken, waaronder de
Romeinen, citroengele honingklaver goed voor de welsprekendheid. Ook is bekend
dat de Grieken pleisters maakten met honingklaver tegen kneuzingen en
reumatische pijnen. De Romeinen versierden hun haar met het verse kruid.
Honingklaver van de middeleeuwen tot nu.
In de middeleeuwen werd akkerhoningklaver ook
wel eens gebruikt om het bier mee te kruiden.
Tegen verkoudheden dronk men
honingklaverthee. De volksgeneeskunde zette de Griekse traditie van het gebruik
van pleisters voort. Het eten of drinken van thee op basis van honingklaver was
een volksgeneeskundige methode om van maagdarmkrampen af te komen. Behalve honingklaver zaten er andere
ontsmettende kruiden in deze anti-maagkrampthee. Deze medische werking wordt
nog steeds in de door wetenschap onderbouwde fytotherapie aangewend.
Reumatische aandoeningen en gezwellen worden er al eeuwenlang mee behandeld.
Deze werking wordt trouwens ook toegepast in de hedendaagse praktijk van
fytotherapeuten.
Het wordt gebruikt als middel ter
bevordering van de doorbloeding en voor het behandelen van aambeien. Honigklaver
is zowel een tonicum en een aansterkend middel voor het bloed als voor de
aders. Het verbetert de aderlijke terugvloei, verhoogt de capillaire weerstand
en vermindert de permeabiliteit van de haarvaten, wat erop neerkomt dat de
aders minder vocht verliezen door de bloedvatwanden heen. Zodoende is
akkerhoningklaver een goed middel bij spataders en aambeien. Voor dit doel zijn
er talrijke galenische preparaten voor inwendig gebruik op de markt, maar ook
zijn er zalven met dit kruid als werkzaam bestanddeel te verkrijgen.
Spataders is een vervelende ziekte die
wordt veroorzaakt door aderlijke stuwing. Het bloed kan niet genoeg terug
stromen waardoor opeenhopingen van bloed ontstaan die ertoe leiden dat aders
uiteen spatten. In de reguliere geneeskunde bestaan geen medicijnen tegen
spataders; als het te erg is worden ze operatief verwijderd. Dat zet natuurlijk
geen zoden aan de dijk omdat de oorzaak van het probleem onopgelost blijft.
Honingklaver kan spataders voorkomen en genezen, tenminste het is één van de
kruiden die ertegen wordt ingezet. Hieronder staan de indicaties die te maken
hebben met spataders waarbij honingklaver uitkomst kan bieden als fytotherapeutisch
medicijn.
Honingklaver is een geneeskruid tegen
varices of spataderen en de gevolgen ervan in de vorm van:
- Zwaartegevoel, vermoeid gevoel in de
benen, gespannen benen.- Nachtelijke kuitkrampen door aderlijke stuwing.
- Oedemen in onderbenen en enkels.
- Restless legs.
- Tintelingen, gevoelsstoornissen, jeuk.
- Pigmentvlekjes en witbleke vlekjes door zuurstoftekort.
- Dunne huid met slecht genezende wonden.
- Ulcus cruris of open been, spataderzweer.
- Vrieswonden en acrocyanose.
Behalve de positieve werkingen op de
bloedvaten, waarvoor honingklaver het meest gebruikt wordt, heeft dit bittere geneeskruid
enkele andere helende werkingen waarvan het onterecht zou zijn om ze onvermeld
te laten. Hier staan ze opgesomd inclusief de redenen waarom honingklaver een
goed middel is. Honingklaver kan worden ingezet bij:
- Oedemen omdat het vochtafdrijvend is.
- Maagdarmkrampen, pijnlijke spijsvertering
en flatulentie omdat het krampen opheft en wind verdrijvend is door de vele
cumarinen die het bevat.- Slapeloosheid, zenuwachtigheid en melancholie omdat het kalmerende, slaapverwekkende en pijnstillende eigenschappen heeft.
- Spanningshoofdpijn en zenuwpijn vanwege
het feit dat het rustgevend en pijnstillend werkt.
- Prikkelbare darm syndroom omdat het
krampen opheft, rustgevend werkt en de pijn sust.
Vanwege het wisselend gehalte aan werkzame
stoffen (curamine) moet echter voorzichtig omgesprongen worden bv. met de thee.
Uitwendige toepassing honingklaver.
De geneeskracht van honingklaver blijft
niet beperkt tot inwendig gebruik. Je kunt oogbaden toepassen en omslagen
gebruiken met een afkooksel of maceraat van deze plant.
De ontstekingswerende
en samentrekkende werking zijn samen met de veneuze circulatie stimulerende
eigenschap verantwoordelijk voor het grootste deel van de geneestoepassingen
voor uitwendig gebruik. Daarnaast wordt de opslorping van het lichaam van
bloedingen verbeterd, zodat bijvoorbeeld blauwe plekken minder lang zichtbaar
blijven.
Deze geneeskrachtige kenmerken worden omgezet in fytotherapeutische
voorschriften bij de volgende indicaties:
- Oogbindvliesontsteking door rook en
overmatige inspanning.- Ooglidrandontsteking.- Huidzweren, steenpuisten, wondroos.
- Pijnlijke reumatische gewrichten.- Kneuzingen, verzwikkingen.
- Spataders met zwaartegevoel, pijnlijke vermoeide benen en rusteloze benen.
- Jeuk, nachtelijke krampen, aambeien.
- Blauwe plekken, puntvormige bloedingen.
Het homeopathische ‘Meliotus’ wordt uit
verse, bloeiende planten bereid. Men gebruikt het tegen hevige hoofdpijn,
migraine en neusbloedingen. Kinderen die vaak krampen hebben vinden verlichting
door Meliotus. De aanbevolen potenties
zijn D4 tot D6. Hiervan neemt men om de twee uur, of in elk geval meermaals
daags vijf à tien druppels.
In de volksgeneeskunde is akkerhoningklaver
een veelgebruikt middel bij spataders en aambeien. Hoofdzakelijk wordt de thee gedronken, maar
men bereidt ook zalven met varkensvet als basis. Ook de zalven zijn voor de
behandeling van spataders of voor het masseren van gezwollen benen.
Kruidenzakjes legt men op de ontstoken
gewrichten en zweren. Op dezelfde manier
probeert men ook steenpuisten en negenogen te laten rijpen. De thee wordt ook als hoestmiddel gedronken.
Belangrijke opmerkingen:
Bij het innemen van grotere hoeveelheden
van de plant kunnen vergiftigingsverschijnselen voorkomen. Bij een hoeveelheid
van meer dan 4 gram melilotus-extract treden bij volwassenen duizeligheid,
braken en hoofdpijn op.
Gebruik de etherische olie van honingklaver
nooit inwendig! Er zijn sterke aanwijzingen op carcinogene eigenschappen. Oppassen met overdadig gebruik: er is kans op
misselijkheid, braken en duizeligheid, algemene zwakte en hoofdpijn.
Door de bloed verdunnende effecten niet
gebruiken 14 dagen voor een chirurgische of tandheelkundige ingreep! Niet geven aan personen met een actieve
bloeding, vb. een bloedende maagzweer!
Gebruik in de keuken:
Van april tot juni kun je de jonge scheuten
oogsten. Laat ze 1 à 2 dagen verwelken en gebruik ze dan als aroma in groente-
en melkgerechten door ze mee te koken en nadien weer te verwijderen, of
aromatiseer er wijn en bowl mee.
Fijngesneden zij ze bij de bereiding van kaas als smaakmaker te
gebruiken.
Van mei tot september kun je het loop samen
met de bloemen als smaakmaker meekoken bij de bereiding van bijvoorbeeld
compote of marmelade. In gedroogde vorm
wordt er likeur, wijn en limonade mee gearomatiseerd. Verpulverd ontstaat een zoete kruiderij, die
bij het bakken in desserts benut kan worden.
De bladeren kun je voor de bloei in april
in kleine hoeveelheid vers door slasauzen mengen. Ook de van september tot
april geoogste en gedroogde wortels kunnen als smaakmaker gebruikt worden.
Akkerhoningklaver smaakt zoet aromatisch,
lievevrouwebedstro-vanilleachtig en ruikt ook zo.
Let op: Alle plantendelen bevatten cumarine. Deze stof kan hoofdpijn veroorzaken als je
er te veel van gebruikt. De plant ook niet nuttigen bij gebruik van
bloed verdunnende medicijnen!
Disclaimer:
"Wilde
planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van
welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of
culinaire doeleinden. “Wilde planten in
Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen
uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in
de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies
van een arts of een erkend fytotherapeut.
Bronnen:
- Handboek van geneeskrachtige kruiden (M.
Pahlow)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten