zaterdag 27 mei 2023

Ridderzuring - Rumex obtusifolius

 


Ridderzuring is een vaste plant uit de duizendknoopfamilie (Polygonaceae). Hiertoe behoren zo’n 200 soorten. In ons land kennen we vijftien soorten, onder meer: bermzuring, bloedzuring, geoorde zuring, goudzuring, kluwenzuring, krulzuring, moeraszuring, paardenzuring, ridderzuring, schapenzuring, Spaanse zuring, spinaziezuring, veldzuring, waterzuring en wilgzuring. Een hele mond vol dus.

 

Ridderzuring is een forse zuringsoort die tot anderhalve meter hoog kan worden. De plant heeft grote wortelstandige bladeren met een kenmerkende hartvormige voet. De bladeren hoger aan de stengel zijn meer spiesvormig en missen de hartvormige voet. Soms is de hoofdnerf van de bladeren rood. Rood door het zogezegd afvegen van het bebloede zwaard van een ridder, een ezelsbruggetje dat niet steeds klopt. De hoofdnerf is namelijk dikwijls gewoon groen. Het bloemdek is groen en rood gekleurd. De bloemen zitten in groepjes bijeen in een vertakte vrij open pluim met naar boven gebogen takken. Dit is de typische bloeiwijze voor zuringsoorten.

 

In de prehistorie werd zuring gegeten als groente, maar waarschijnlijk ook gebruikt als medicijn, zie hieronder. De hoge voedingswaarde is een goede reden om het onkruid te eten, maar ook het feit dat het gemakkelijk te vinden is en dat het algemeen voorkomt. De zuring kan als kruid worden gebruikt om omeletten, soepen en sauzen te voorzien van een fris-zuur smaakje. Met de wortel van de zuring kan wol rood zijn geverfd. In het Oertijdperk gebruikten men weegbree en zuring om vlees en vis te kunnen koken in leem. De keuze voor deze twee soorten zijn te verklaren door de eetbaarheid, de grote bladeren en de regelmaat waarbij deze bladeren te vinden zijn. Vroeger werd melk met krenten en zuring gekookt totdat het een papje werd. Dit papje zou de darmen spoelen.

 

Veldzuring en andere zuringsoorten werden in het antieke Egypte en bij de oude Grieken als wilde groente gegeten. De oude Romeinen aten veldzuring bij vetrijke maaltijden om het vet beter te kunnen verteren. In de oudheid at men veldzuring om scheurbuik, door een tekort aan vitamine C, te voorkomen. In de Middeleeuwen werd het blad van veldzuring gebruikt om er roomboter in te verpakken. Vroeger geloofde men dat het vee vlooien zou krijgen als het de zaden van de veldzuring zou opeten. Het sap van de veldzuring werd gedronken bij koorts (het leste de dorst) en vers was het blad een uitstekend middel bij scheurbuik. Sap van de veldzuring wordt gebruikt om roest, schimmel- en inktvlekken te verwijderen uit linnengoed, hout, zilver en mandenwerk.

 

Vanwege bepaalde stoffen in de plant is het echter raadzaam zuring niet te vaak te eten. Veldzuring wordt, in tegenstelling tot krulzuring, niet geadviseerd voor inwendig gebruik in verband met het hoge oxaalzuurgehalte. Veldzuring en krulzuring moeten daarom niet verward worden. Er zit wel vrij veel oxaalzuur in, oxaalkristallen kunnen in de nieren neerslaan en dit kan bij mensen en dieren dan leiden tot de vorming van nier- en blaasstenen. Wanneer je veldzuring als basisgroente eens in de drie a vier weken eet, is het meestal geen probleem, en elke dag een blaadje veldzuring door het eten doen is ook ongevaarlijk. Bij kinderen moet je voorzichtiger zijn omdat zij extra aanleg voor het ontwikkelen van nier- en blaasstenen kunnen hebben.

 

Veldzuring is een zuur, samentrekkend verkoelend kruid dat urine afdrijft. Het wordt zelden gebruikt als geneeskrachtig kruid.

 

Zaden van veldzuring werden vroeger wel aan kinderen gegeven als middel tegen darmwormen. Uitwendige toepassingen zijn er in zalven en kompressen voor verbrandingen, bij huidinfecties en traag helende wondjes. Azijn van zuring wordt als lotion gebruikt bij jeukende en brandende huidaandoeningen, 1:1 verdund met water werkt het verkoelend bij insectenbeten. In een koud kompres van water en azijn is de werking verzachtend, vooral na zonnebrand.

 

De hoofdwortel van krulzuring wordt van de hier genoemde soorten zuring het meest in geneesmiddelen toegepast. Geneeskrachtige eigenschappen zijn mild laxerend, gal opwekkend en verkoelend. Geneeskrachtig gebruik: inwendig voor chronische huidziekten, geelzucht, constipatie (vooral met huiduitslag), leverstoornissen en bloedarmoede. Overmaat kan misselijkheid en huidontstekingen veroorzaken. In de homeopathie wordt het gebruikt bij strottenhoofdontsteking, droge hoest en zere keel. Krulzuringwortel wordt beschouwd als een laxerend kruid en is het bruikbare onderdeel.

 

Krulzuring en ridderzuring werden beiden lang gebruikt voor huidaandoeningen, hebben dezelfde bestanddelen en bevattende de laxerende stof antrachinon. Krulzuring werd door 19e eeuwse Amerikaanse natuurgenezers  vaker gebruikt dan ridderzuring en wordt tegenwoordig het meest gebruikt. Het is een bitter, samentrekkend, verkoelend kruid dat lever en galblaas stimuleert, ontgift en laxeert.

 

Bron: https://www.hunebednieuwscafe.nl/2017/01/zuring-kleurt-groen-grasland-rood/

 



Disclaimer:

"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden.  “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend fytotherapeut.

 

 

 

 

 

 

 


Geen opmerkingen: