De oude wetenschappelijke naam van dubbelkelk is Picris echioides. Deze kortlevende plant is rijkbloeiend, maar zeer stekelig. Het is een eenjarige plant, die behoort tot de composietenfamilie (Asteraceae). Daarom ligt het voor de hand dat dubbelkelk nooit lang standhoudt op dezelfde plek. Net als zoveel andere stadsplanten leidt ook deze soort een nomadisch bestaan in de stad. Ik heb het vaak gevonden langs de Coupure.
Dubbelkelk staat aan dijken, wegen en akkerkanten op rijkere bodems. Het wordt in Nederland vooral langs de grote rivieren en in het westelijk deel van het land aangetroffen. In België komt dubbelkelk wat meer voor in de kustregio. In de Kempen en in het zuidoostelijk deel van Wallonië is dubbelkelk een grotere zeldzaamheid.
Als je de bloem goed bekijkt dan wordt heel vlug duidelijk waarom de plant ‘dubbelkelk’ genoemd wordt. Ze valt op door de dubbele omwindselblaadjes, waarvan de buitenste rand bestaat uit vrij grote, brede, stekelige blaadjes. De buitenste rechtopstaande omwindselbladeren zijn bijna bladachtig breed en driehoekig van vorm, de binnenste zijn veel smaller.
Het is een borstelige en puistige plant. Hij wordt tot 90 cm hoog en heeft vertakte stengels met elliptische tot langwerpige, golvende en borstelige bladeren. De onderste bladeren hebben gevleugelde stengels, maar de bovenste hebben geen stengels en omsluiten de stengel. De bloemen worden gevolgd door een zaadpluis van parachute springende witte zaden.
Net als hun neef, de paardenbloem, uit de composietenfamilie groeien ze in een rozet die vanuit het midden straalt. De stekels zijn eigenlijk gezwollen borstelharen met weerhaken aan de basis om te voorkomen dat dieren ze opeten. Deze kortlevende vaste plant staat niet geregistreerd als giftig, maar staat ook niet bekend als eetbaar.
Namen in andere talen zijn onder meer het Duitse Wurmsalat (wormsalade), het Welshe tafod y llew gwrychog (leeuwenborsteltong). De Duitse naam ‘Wurmsalat’ en de wetenschappelijke naam Helminthotheca suggereren dat de plant gebruikt zou kunnen worden om parasitaire wormen te verdrijven. Het wordt in de kruidengeneeskunde inderdaad gebruikt als ontwormingsmiddel.
Bronnen en meer info:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Dubbelkelk
https://www.ecopedia.be/planten/dubbelkelk
https://waarnemingen.be/species/7186/
https://wilde-planten.nl/dubbelkelk.htm
https://scheldeschorren.be/zilte-natuur/flora/schorrenflora/dubbelkelk-picris-echioides/
https://www.stadsplanten.nl/2020/12/dubbelkelk-in-opmars/
https://www.picturethisai.com/nl/wiki/Helminthotheca_echioides.html
https://www.herbarium.be/plant/dubbelkelk-picris-echioides/
https://planther.nl/helminthotheca-echioides/
https://www.heenecemetery.org.uk/species/bristly-oxtongue/
https://www.jeremybartlett.co.uk/2014/10/13/bristly-oxtongue-helminthotheca-echioides/
http://acorral.es/malpiweb/florayfauna/lenguadegato.html
https://www.inaturalist.org/guide_taxa/821872
https://en.wikipedia.org/wiki/Helminthotheca_echioides
https://www.conecte.es/index.php/es/plantas/1078-helminthotheca-echioides/usos-tradicionales
https://www.gob.mx/cms/uploads/attachment/file/221037/Helminthotheca_echioides.pdf
