De gewone dotterbloem (Caltha palustris subsp. palustris) is een vaste plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae). De bloem ontleende zijn naam aan het Duitse 'Dotter' en het etymologisch verwante Middelnederlandse 'doder' (dodre) wat ‘dooier’ betekent, daarmee verwijzend naar zijn gele kleur.
De gewone dotterbloem onderscheidt zich van de zeldzaam voorkomende spindotterbloem (Caltha palustris subsp. araneosa) door de holle, niet verdikte knopen van de bloemstengels en het ontbreken van een elleboogvormige knik.
De plant behoudt zijn bladeren. De bladeren zijn rond tot bijna niervormig. De plant wordt 45-60 cm hoog.
De favoriete standplaats is langs randen van sloten, beken, in vochtige weilanden, brongebieden en andere zompige plaatsen. Op deze plaatsen komt de plant zowel in de volle zon als in de halfschaduw voor.
De bloeiperiode loopt van maart tot april en soms nog van augustus tot september. De ongeveer 4 cm grote bloemen tellen vijf tot acht gele kelkbladen, geen kroonbladen en talloze meeldraden.Licht glanzende bladen. De onderste bladeren zijn lang gesteeld. De bloemstengels zijn hol en glad.
De plant heeft een voortdurend vochtige bodem nodig voor de ontwikkeling van de knollen.
Varieert de vochtigheidsgraad, dan blijven de knollen klein. Rijpe zaden blijven drijven, waardoor de plant zich gemakkelijk langs de oevers van beken en sloten verspreidt.
Het verspreidingsgebied beslaat grote delen van Europa, de gematigde delen van Azië en Noord-Amerika.
In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.
Vee vermijdt de licht giftige plant. Hooi met een geringe hoeveelheid dotterbloemen kan voor vee geen kwaad, maar grote hoeveelheden leiden tot spijsverteringsstoringen.
De bloemen worden bezocht door zowel vliegen, kevers als bijen. Wanneer de insecten over de meeldraden kruipen, overdekt het stuifmeel hen, waarna zij weer bloemen kunnen bevruchten. De plant komt niet voor in brakwater.
(tekst: Wikipedia)
De wortels werden door indianen gebruikt om verkoudheid en zweren te behandelen, braken op te wekken, te beschermen tegen liefdesbedrog en als hulpmiddel bij de bevalling. Men geloofde ook dat een thee gemaakt van de bladeren constipatie verlichtte. De bladeren van de plant, goed gekookt, werden als spinazie gegeten, maar als ze rauw worden gelaten, is elk deel van de plant sterk irriterend en kan het maagdarmkanaal, de huid of slijmvliezen beschadigen.
Meer recentelijk is ontdekt dat de dotterbloem en vele andere planten in de familie Ranunculaceae (de boterbloemen) een giftige stof bevatten die ranunculine wordt genoemd. Ranunculine is een inerte glycoside die enzymatisch wordt omgezet in protoanemonine, een bijtende, giftige verbinding die een gunstig effect kan hebben bij het bestrijden van tumoren. Deze verbinding werkt irriterend voor de huid en veroorzaakt roodheid en blaarvorming en kan mogelijk buikpijn en diarree veroorzaken. Elk deel van deze plant is sterk irriterend en moet daarom met de nodige voorzichtigheid worden gebruikt.
(Bron: Foster, Steven and Duke, James, A. A Field Guide to Medicinal Plants and Herbs of Eastern and Central North America, Second Edition. New York: Houghton Mifflin Company, 2000.)
Bronnen en meer info:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gewone_dotterbloem
https://www.cruydthoeck.nl/gewone-dotterbloem-caltha-palustris-subsp.-palustris
https://waarnemingen.be/species/9288/
https://www.floravannederland.nl/planten/gewone_dotterbloem
https://wilde-planten.nl/gewonedotterbloem.htm
https://www.herbarium.be/plant/dotterbloem-caltha-palustris/
https://wildebloemen.info/pages%20bloemen/G/gewone%20dotterbloem.php/?full=1
https://www.plantennamen.info/nederlandse-namen/gewone-dotterbloem-caltha-palustris-subsp-palustris
https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=121160
https://www.monticello.org/sites/library/exhibits/lucymarks/gallery/marshmarigold.html
http://www.naturalmedicinalherbs.net/herbs/c/caltha-palustris=marsh-marigold.php
Lees ook de disclaimer bij deze blog:
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search/label/Disclaimer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten