maandag 7 augustus 2023

Doornappel - Datura stramonium

 


Al sinds 1871 staat Hans Memling - hoog op zijn sokkel – met een subtiel monkellachje te kijken naar het pleintje aan zijn voeten: de Woensdagmarkt.  In dat jaar werd het plein nog naar hem genoemd. Toen gonsde het pleintje nog van activiteit. Er werden vooral tweedehands gebruiksvoorwerpen en dito kledij verkocht, maar geleidelijk aan evolueerde de markt naar een gewone markt met eigentijdse producten.

 

Nu is het stil op de Woensdagmarkt. Het historische pleintje is slechts een onpersoonlijke parkeerplaats geworden. Memling moet er - uit pure verveling - jarenlang in “winterslaap” gegaan zijn. Tot ... de Groendienst van Brugge besloot om aan zijn voeten een plantsoentje aan te leggen die de grote schilder wat afwisseling moest bezorgen. En dat is nu precies de reden waarom hij nauwelijks zichtbaar monkelt van de pret. Want het plantsoentje is wel aangelegd maar men vergeet het – of het moet zijn dat er geen tijd of geld voor is – het te onderhouden. En dat is nu net wat Memling zo boeiend vindt. Want tussen de melganzevoet, de bijvoet, de zwarte nachtschade, brandnetel en ander “onkruid” groeit ook de doornappel. En dat is een plant die Memling in zijn tijd nooit gezien heeft want de doornappel werd pas op het eind van de 16de eeuw vanuit Mexico naar Spanje gehaald, en van daaruit verspreidde hij zich in de rest van Europa.

 

 


’s Nachts durft de kunstschilder wel eens van zijn sokkel af te komen om de plant wat nader te bekijken. Eén keer heeft hij er ook van geproefd, maar het resulteerde in een ‘bad trip’. Alle plantendelen - zowel stengel en bladeren als de vruchten en zaden zijn giftig.  Ware het niet dat hij al versteend was, hij had er een houten kop aan overgehouden.

Experimenteren met doornappel is dus levensgevaarlijk! Kijk naar het beeld van Memling. Er is duidelijk een kant af.


De doornappel is de laatste jaren aan een opmars bezig. Het grote vermeerderingsvermogen maken het tot een lastig uit te roeien kruid. 

 

De doornappel, ook wel dolappel, duivelskruid of mollenkruid genoemd, is een plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Het is een zéér giftige plant die hallucinogene alkaloïden bevat. (Wikipedia)

 

Bronnen en meer info:

Stadsflora van de Lage Landen – Ton Denters

(ISBN 978 90 5956 973 7, bij Fontaine Uitgevers, Tweede druk 2020), pg. 184, 328, 339 en 352

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Doornappel

https://www.floravannederland.nl/planten/doornappel

https://www.syngenta.be/uw-gewas/akkerbouw/aardappel/onkruidmanagement/doornappel

https://www.ecopedia.be/planten/doornappel

https://waarnemingen.be/species/6683/

https://www.ntvg.nl/artikelen/doornappel-intoxicatie

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5555431/

https://www.mhs-dbt.com/blog/datura-a-deadly-high/

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2452247316600122


Disclaimer:

"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden. “Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord. Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend fytotherapeut.