Als ik “boom” zeg, waar denkt u dan aan? Ongetwijfeld aan een dikke, gegroefde stam die elke storm weerstaat, een machtige kruin die hoog naar de hemel reikt en waarin vogels nesten, wortels die diep in de aarde groeien en de boom van het nodige vocht voorziet en hem stevig in de grond verankert. En misschien denkt u ook aan kleurrijke bloesems, rijp fruit, gonzende bijen en ... verkleurende bladeren in de herfst.
Bij bomen – en bij uitbreiding bij struiken – denk je wellicht niet meteen aan muren. En toch treffen we in Brugge op diverse locaties bomen en struiken aan op muren. Een ‘zaailing’ heeft vaak niet meer nodig dan een barstje in steen of de cement om zich te nestelen. Daaruit groeien dan jonge planten die zich meestal sterk vertakken. Vaak is de precieze soort ook niet gemakkelijk te herkennen.
In een drietal bijdragen zullen de komende dagen de gevonden soorten bespreken.
Ruwe berk (Betula pendula)
Ruwe berk (Betula pendula)
Berk (Betula) is een geslacht van bomen uit de berkenfamilie (Betulaceae). De bomen van dit geslacht komen verspreid voor over het noordelijk halfrond: ze zijn uiterst winterhard. Doordat berken ondiep wortelen zijn ze slecht bestand tegen droogte. Toch groeien ze hier op deze muur.
Er zijn een aantal soorten die vooral in een jong stadium soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Onder andere de ruwe berk (Betula verucosa) en de zachte berk (Betula pubescens) om er twee te noemen.
Het woord berk is afgeleid van het Oudindische woord ‘bharg’ wat ‘glanzend’ betekent en waarschijnlijk betrekking heeft op de witte bast. Betula heeft te maken met het Keltische woord ‘betu’ wat ‘slaan’ betekent en betrekking heeft op het slaan met berkentakken op het lichaam na een saunabezoek om de bloedsomloop te stimuleren.
We zullen later nog uitgebreider terugkeren op deze mooie boom.
 |
| Boswilg - Salix caprea |
Boswilg - Salix caprea
De boswilg (Salix caprea) is een boom uit de wilgenfamilie (Salicaceae). De plant wordt ook wel ‘waterwilg’ genoemd. De soort komt algemeen voor in Europa en Noordoost-Azië en niet uitsluitend op vochtige plaatsen. De boswilg is in Nederland en België inheems.
De Boswilg kan verward worden met de Grauwe wilg (Salix cinerea) , waarmee hij vaak samengroeit. De bladeren van de Grauwe wilg zijn kleiner en smaller. Zijn jonge takken zijn grijsbehaard. De beide zuivere soorten zijn vrij goed van elkaar te onderscheiden, maar bastaardvormen komen heel veel voor en bestrijken het hele vormenspectrum tussen de twee soorten. De bastaard Boswilg x Katwilg Salix x smithiana (S. caprea x viminalis) komt regelmatig voor. Zij onderscheidt zich door langere bladeren, met een lengte/breedte verhouding groter dan 3.
Bron: https://waarnemingen.be/species/7391/
 |
Buddleja |
Buddleja
In Brugge vinden we op vele muren, zelfs op daken, de Buddleja, beter gekend als de ‘vlinderstruik’. De vlinderstruik (Buddleja davidii) is een plant uit de helmkruidfamilie. In Europa is de soort vooral als tuinplant in gebruik maar is steeds meer als tuinvlieder te vinden. De struik kan enige maar geen zeer strenge vorst verdragen.
De plant wordt vlinderstruik genoemd omdat hij vlinders aantrekt. Buddleja heeft bloemen die speciaal gebouwd zijn op bestuiving door vlinders. De bloembuis is lang en smal, waardoor alleen insecten met een lange tong bij de nectar kunnen. De struik heeft nog een aanpassing aan insectenbestuiving: van een onbestoven bloem is het hartje geel, en daarmee goed zichtbaar voor insecten. Na bestuiving wordt het rood, een kleur die insecten slecht zien. (Bron: Wikipedia)
 |
| Es - Fraxinus excelsior |
Es
De es (Fraxinus excelsior) is een loofboom uit de olijffamilie (Oleaceae), die van nature in Europa voorkomt. Het is een snelgroeiende (30–60 cm per jaar) boom die tot 40 m hoog kan worden. Gewone es werd omwille van de waarde van het hout in Vlaanderen frequent aangeplant. Het hout is licht van kleur, taai en sterk. Vanwege deze elasticiteit wordt het gebruikt voor pijl en boog, leggers van turntoestellen en voor de stelen van bijlen en spades. Ook wordt het vanwege de vlamtekening gebruikt voor meubels, vloeren en trappen. (Wikipedia)
De Es kan je gemakkelijk herkennen aan de veervormige bladeren en de zwarte knopschubben.
Meer info: https://www.plantvanhier.be/plantengids/plant/gewone-es/26
 |
| Esdoorn |
 |
| Esdoorn |
Esdoorn
Esdoorn of ahorn (Acer) is een geslacht van loofbomen en heesters. De naam Acer is van onduidelijke herkomst. Het Latijnse woord 'acer' betekent ‘spits’ of ‘scherp’. De naam zou betrekking kunnen hebben op de spitse vorm van de bladeren die bij sommige soorten voorkomen. Er zijn verschillende soorten en cultivars.
We kennen de esdoorn allemaal vanwege de ‘helicoptertjes’. Wie heeft als kind niet met de zaden gespeeld? Er zitten twee splitvruchten aan één steeltje; de vleugels staan tegenover elkaar en geven zo een goede verspreiding door de wind. De hoek die de vleugels ten opzichte van elkaar maken is, naast de vorm van de splitvruchtjes en de ligging daarvan, een belangrijk kenmerk voor het onderscheid van de soorten.
Het hout is zeer bruikbaar voor meubels en omdat het goed bestand is tegen slijtage ook voor vloeren. Esdoorn wordt ook gebruikt voor het maken van keukens omdat het een lichte kleur heeft. Wanneer het een mooie golftekening heeft wordt het onder andere voor achterbladen van violen en gitaren gebruikt.
 |
| Hazelaar |
%20-1175.jpg) |
| Hazelaar |
Hazelaar
De hazelaar (Corylus avellana) is een in West-Europa inheemse struik uit de berkenfamilie (Betulaceae). De vrucht van de hazelaar is de hazelnoot, waarvan de kern eetbaar is.
De hazelaar is een "naaktbloeier": de plant bloeit als deze nog geen bladeren heeft. De hazelaar is voor de bestuiving afhankelijk van de wind. Aan de hazelaar zitten de mannelijke en de vrouwelijke bloeiwijzen apart. De mannelijke bloemen zitten in katjes en zijn al in de zomer aanwezig in de oksels van de bladeren. Ze gaan pas bloeien in januari. De vrouwelijke bloemen zitten met drie tot vier stuks in een klein knopje bij elkaar. Tijdens de bloei zijn alleen de rode stijlen met de stempels te zien.
De enkelvoudige, veernervige bladeren hebben een dubbel gezaagde bladrand zonder insnijdingen. Het blad is bijna rond tot eivormig, enkelvoudig, veernervig en met een dubbelgezaagde rand; beide zijden zijn licht behaard.
De hazelaar wordt tot 6 m hoog en gaat pas na tien jaar vrucht dragen. (Wikipedia)
Dat hazelnoten gezond zijn weet iedereen. Ze bevatten vitamine B, C, E en K. Vitamine C speelt een grote rol in het instandhouden van je afweersysteem en bij de opname van ijzer uit je voeding. Daarnaast helpt het je cellen gezond te houden omdat het een antioxidant is.
 |
| Linde spec. |
Linde - Tilia
Aan de Groenerei staan allemaal lindebomen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat in de onmiddellijke buurt – op de grond en tussen de stenen van de kademuur – heel wat jonge zaailingen opschieten.
Linde (Tilia) is een geslacht van bomen uit de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae). Linden zijn bladverliezende, hoge tot middelhoge bomen. Ze hebben over het algemeen een dichte kroon met veel twijgen.
De bladeren - en knoppen - staan afwisselend in twee rijen aan weerszijde op de twijgen. Ze zijn hartvormig en handnervig. De bladrand is enkelvoudig gezaagd, soms getand of gelobd. De bladvoet is min of meer scheef, maar begint in tegenstelling tot de iep, aan beide zijden van de bladsteel op gelijke hoogte aan de steel.
In de kelkblaadjes van de bloemen bevinden zich kliertjes die nectar afscheiden, een bron van de lindebloesemhoning. Vaak kun je al van op afstand de zachte, zoetige geur van de lindebloesem ruiken. Daardoor heeft de linde een sterke aantrekkingskracht op bijen en hommels.
Van de lindebloesem is een uitstekende thee te maken. Het is eigenlijk geen kruidenthee, maar een bloementhee. Het drinken van lindebloesemthee werkt als vocht-, zweet- en urine uitdrijvend middel
Er is wetenschappelijk aangetoond dat het drinken van lindebloesemthee helpt bij verkoudheid en droge prikkelhoest, bij angst, slapeloosheid en prikkelbaarheid en stress.
Lindebloesemthee is ideaal na een zware maaltijd omdat het helpt bij de vertering of bij spijsverteringsproblemen.
 |
| Zwarte populier |
 |
| Zwarte populier |
Zwarte populier (Populus nigra)
Deze populieren vonden we ondermeer op de kademuur aan de Coupure te Brugge. Er bestaan een aantal soorten populieren die vooral in een jeugdig stadium soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. In Vlaanderen kom je voornamelijk de volgende soorten populieren tegen: zwarte populier, trilpopulier, abeel, Canadese populier en de balsempopulier. Verder zijn er nog een groot aantal variëteiten en klonen. Veel van deze soorten komen al erg lang voor in ons landschap en de geschiedenis gaat feitelijk terug tot het oude Rome, waar men populieren in grote aantallen aanplantte. De boom dankt zijn naam aan het Griekse woord ‘paipolos’, wat ‘trillen’ betekent. De bladeren van de populier trillen op typische manier in de wind en maken daarbij soms een ruisend geluid.
In de Middeleeuwen geloofde men er stellig in dat het sap en de hars van de populier door heksen gebruikt werd om heksenzalf van te maken. Ook zouden heksen periodiek met elkaar vergaderen in de kruin van de boom.
Dat laatste is nooit bewezen maar wel is vast komen te staan dat de bladknopen van de populier geneeskrachtige eigenschappen hebben. Zo heeft het sap van de zwarte populier bijvoorbeeld een ontstekingsremmende- en wondhelende werking. Deze werking is te verklaren door de salicylaten die zich in het sap bevinden. Acetylsalicylzuur wordt ook wel gebruikt in aspirine omdat het koortsverlagend, pijnstillend en ontstekingsremmend werkt. Populierknoppen worden in de homeopathie gebruikt voor behandeling van: uitwendige aambeien, zonnebrand, oppervlakkige wonden, huidproblemen en als trekzalf voor steenpuisten. Bron: https://www.tuinpraat.be/populier/
Wordt vervolgd.
Een aantal teksten zijn te vinden op Wikipedia. Van andere is de bron vermeld.