 |
| Rode klaver |
Een plant die zoveel voorkomt dat we ze bijna over het hoofd gezien hadden: de rode en witte klaver. In Vlaanderen is rode klaver een uiterst algemene soort. Ik herinner me nog levendig hoe ik als kind met een mesje rode klaver ging afsnijden voor onze konijntjes. Ze waren er verzot op. Of hoe we de bloempjes verzamelden en er een haarkransje van knutselden. En hoe vaak lagen we niet plat op de grond op zoek naar dat ene ‘klavertje vier’, dat we overigens nooit vonden en dat eigenlijk geen klaver is. Heeft u er overigens ooit één gevonden?
In het Latijns heet dit kruid Trifolium pratense. 'Tri' staat voor drie en 'folium' staat voor blad. Iedereen weet dat klaverblaadjes altijd in drieën staan. 'Pratense' is dan weer afgeleid van 'pratum', wat weide betekent. Laat dat nu precies de plek zijn waar we de rode klaver vaak vinden.
Rode klaver (Trifolium pratense) is een overblijvend kruid, vaak tweejarig, uit de vlinderbloemenfamilie. De rode klaver komt in het wild voor in heel Europa en in noordelijk en Centraal-Azië; zuidelijk vanaf het Middellands Zeegebied tot aan de Noordpoolcirkel.
De witte klaver (Trifolium repens) is uiteraard eveneens een vaste plant uit de vlinderbloemenfamilie. Hij heeft zijn naam te danken heeft aan de overwegend witte kleur van de bloeiwijzen. Het is een bekende soort die voorkomt in graslanden, op gazons en in wegbermen. De soortaanduiding repens is Latijn voor "kruipend", een verwijzing naar de kruipende stengels. Net als bij andere klaversoorten bestaat het blad uit drie deelblaadjes.
Een 'klavertjevier' of 'klavervier' is een mutant bij de witte klaver met bladeren die uit vier deelblaadjes bestaan.
Vooral door de betrekkelijke zeldzaamheid, maar ook door de vorm, die doet denken aan een kruis, wordt het vinden of het krijgen van een "klavertjevier" sinds de middeleeuwen beschouwd als een geluksbrenger. Volgens een legende stelt elk deelblad iets voor: het eerste de hoop, het tweede vertrouwen, het derde liefde en het vierde geluk.
In de Keltische culturen, vooral in Ierland, gelooft met al sinds middeleeuwen in het geluk van een klavertje vier. Voor het ontstaan van dit gelukssymbool bestaan verschillende verklaringen. Zo gaat er een verhaal over een druïde die voor zijn toverdrankjes klavertjes vier gebruikte. Aan de ene kant brengt hij geluk en aan de andere kant zou het helpen tegen het kwaad. Deze gedachte is over de hele wereld verspreid. Vooral dat het klavertje vier geluk zou brengen is blijven hangen. Waarom precies dat aspect van het klavertje vier? Dat komt omdat er voor het klavertje vier een speciale rol is weggelegd in het verhaal van een heilige uit Ierland: Saint Patrick. Bron: https://www.geluk.com/blog/geschiedenis-klavertje-vier/
Nota: In de handel wordt ook een "klavervier" te koop aangeboden, maar dat is feitelijk geen klaver maar een klaverzuring: Oxalis tetraphylla. Een veel aangeboden variëteit die oorspronkelijk uit Mexico afkomstig is heet Oxalis deppei. Klaverzuring lijkt oppervlakkig op klaver, maar is er botanisch gezien geen familie van.
Rode en witte klaver bloeien van mei tot in de herfst met witte en roze tot rode bloemen. De bloeiwijzen zijn bol tot eivormig en hebben aan de voet van de bovenste bladeren steunblaadjes.
Bij grasland dat bedoeld is om te maaien wordt vaak klaver gezaaid. Dit is vanwege het stikstofbindendvermogen en het hoge eiwit gehalte; hierdoor kan er meer en kwalitatief beter gewas geoogst worden.
De bijen worden aangetrokken door de nectar in de bloemen en verzamelen ook stuifmeel of pollen. Rode klaver krijgt trouwens ook vaak bezoek van vlinders. Dat bijen en hommels zo van rode klaver houden, is voor ons ook mooi meegenomen: ze maken er namelijk de heerlijkste klaverhoning van.
Rode klaver hoort - in Nederland - tot de veertig meest algemene soorten uit de inheemse flora, al is ze niet zo talrijk als de algemeen voorkomende witte klaver.
Rode klaver is zeker goed voor je gezondheid. Dit hadden ze vroeger al snel door.
Plinius, een Romeinse letterkundige en politicus, wist al dat rode klaver helpt bij stenen in de urinewegen. 100 jaar na Christus werd rode klaver al gedronken als natuurlijk geneesmiddel. In het Ierland van de 16de eeuw vormde rode klaver een onderdeel van het dieet. Het zou slank zijn stimuleren.
Rembert Dodoens (1517-1585), plantkundige en arts, beval in de 16de eeuw rode klaver aan als een middel tegen de witte vloed van vrouwen. En inderdaad, uit een studie gedaan bij 110 vrouwen in de postmenopauze, bleek dat opvliegers, aanvallen van transpiratie en depressiviteit significant werden verminderd door inname van een tinctuur van rode klaver. Al melden andere bronnen dat dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze extracten nauwelijks enige invloed op die overgangsklachten hebben.
In de volksgeneeskunde werd rode klaver gebruikt als ontgiftend, kalmerend en ontstekingsremmend middel. Vandaar dat het werd gebruikt bij een slechte huid, hoesten, milde diarree en ontstekingen in de darmen.
Heb je groene vingers? Dan kan je zelf rode klaver oogsten, de bloeiende koppen plukken, controleren op insecten, en ze daarna enkele weken laten drogen in een droge, warme, donkere en goed geventileerde ruimte. Na nog een laatste hygiënecontrole, ben je klaar om jouw kopje thee te zetten.
De witte en rode klaver zijn ook eetbare planten, maar het is wel aan te raden om ze eerst even te koken. De klavertjes bevatten veel eiwitten, fosfor en calcium. De rode klaver heeft een behaard blad, terwijl het blad van de witte klaver glad is.
Rode klaver zou dus op verschillende manieren de gezondheid kunnen ondersteunen, maar het is belangrijk om te weten dat er nog geen gezondheidsclaims over rode klaver goedgekeurd zijn door de Europese Commissie. Bovendien ervaren sommige mensen bij gebruik van rode klaver bijwerkingen zoals huiduitslag en spierpijn. Rode klaver bevat bovendien ook vormen van coumarine en daarvan is bekend dat het bloedverdunnend is. Mensen, die last hebben van bloedstollingsstoornissen of een antistollingsmedicijn slikken, moeten daarom extra voorzichtig zijn.
Het is daarom altijd belangrijk dat u niet op eigen houtje gaat experimenteren met wilde planten. Raadpleeg altijd een gehomologeerd fytotherapeut. Deze informatie is trouwens niet bedoeld ter vervanging van het advies van uw arts of zorgverlener.
Bronnen en meer info:
Groot handboek geneeskrachtige planten; 4de druk - Dr Geert Verhelst
Zie: https://www.bookspot.be/boeken/groot-handboek-geneeskrachtige-planten-9789082692235
en
Botanisch handboek medicinale planten Geneeskrachtige planten & huismiddeltjes van A tot Z ; Monique Simmonds, Melanie-Jayne Howes, Jason Irving; vertaald door Frank van der Knoop
Zie: https://www.bookspot.be/boeken/botanisch-handboek-medicinale-planten-9789050116633
https://nl.wikipedia.org/wiki/Rode_klaver
https://www.floravannederland.nl/planten/rode_klaver
https://www.ecopedia.be/planten/rode-klaver
https://www.kruidenvandemaasheggen.nl/blog/alles-over-rode-klaver-thee/
https://www.rtlnieuws.nl/lifestyle/wonen/artikel/5389292/10-eetbare-planten-uit-de-natuur
https://www.evansnwatson.nl/products/rode-klaver-thee-bloesem-gesneden-trifolium-pratense
https://gezondnu.nl/gezondheid/zo-gezond-is-rode-klaver/
http://deepfreezer0.blogspot.com/2012/02/deel-157-rode-klaver.html