Wilde planten in Brugge: Muizenoor - Pilosella officinarum (synoniem: Hieracium pilosella)

donderdag 21 september 2023

Muizenoor - Pilosella officinarum (synoniem: Hieracium pilosella)

Stel: je hebt een huid zo wit als sneeuw ... hoe heet je dan? .... Juist! Of je hebt tanden als een konijn... hoe noemt me je dan? ... Precies! Of je bent een plantje met blaadjes die lijken op de oren van een muis... hoe heet je dan? ... Correct! Over muizenoor hebben we het vandaag, en er valt heel wat over te zeggen.

Muizenoor - Pilosella officinarum

Een klein, onopvallend plantje dat je snel verwart met een andere composiet – de bloempjes lijken allemaal een beetje op elkaar – is het muizenoortje. De Nederlandse naam is afgeleid van de spatelvormige bladeren die van boven bezet zijn met lange haren en van onderen grijswit kleuren door een donsachtige laag van sterhaartjes. Dus als je naar de blaadjes kijkt wordt de naam al snel duidelijk: ze lijken op ... jawel.

Muizenoor - Pilosella officinarum

Van de haartjes is trouwens ook de Latijnse naam afkomstig: ‘Pilosella’ betekent ‘een weinig behaard’. Officinarum betekent geneeskrachtig. Dat laat al vermoeden dat de plant geneeskrachtige eigenschappen heeft of althans in de traditionele kruidengeneeskunde werd gebruikt.

Muizenoor is een plant die behoort tot de composietenfamilie (Asteraceae). Het is een lage, bodembedekkende, vaste plant met uitlopers. De stengel ontspringt vanuit dit bladrozet en wordt maximaal 30 cm lang.

De bladeren zijn behaard – daardoor is het muizenoortje ook gemakkelijk te onderscheiden van andere soorten - en boven breder dan onder.

De heldergele tot oranjegele bloemhoofdjes, die op een mini-paardenbloem lijken, staan op afzonderlijke bladloze stengels.

Muizenoor is een plant van schrale graslanden. In een voedselarm gazon kan muizenoor ook voorkomen. Het kan tegen meerdere maaibeurten per jaar want zijn bladeren liggen plat op de grond.

De bloemkleur is geel en de bloeitijd is van ca. mei tot en met juni, al vonden we onlangs nog één enkel exemplaar in bloei (september).

Het bloemetje lijkt inderdaad op een mini-paardenbloem

Soorten van de geslachten Hieracium en Pilosella worden in veel delen van de wereld al eeuwenlang in de volksgeneeskunde gebruikt. De meest gebruikte soort is Muizenoor Het wordt gebruikt als bestanddeel van verschillende commerciële producten.

Muizenoor wordt op grote schaal gebruikt vanwege zijn diuretische effecten. Andere toepassingen zijn onder meer de behandeling van huid-, maag- en darmziekten , evenals ademhalings- en vaataandoeningen. Ten slotte zijn ook toepassingen als wilde groente, voer, en voor traditionele rituelen vermeld.

Een thee van de bladeren ontspant de spieren van de bronchiën en vermindert de productie van catarre. Het is effectief tegen allerlei soorten ademhalingsproblemen, waaronder griep, astma, piepende ademhaling, bronchitis en andere verstopte en chronische hoest.

De plant wordt beschouwd als een specifiek middel tegen kinkhoest en kan worden gebruikt in combinatie met witte malrove of toorts.

Het kruid wordt ook gebruikt bij de behandeling van enteritis, blaasontsteking, leveraandoeningen, darmontstekingen, diarree en om zware menstruatiebloedingen onder controle te houden.

Een poeder gemaakt van muizenoor werd gebruikt om neusbloedingen te stoppen.

Een thee die uit het hele kruid wordt gebrouwen, kan uitwendig worden gebruikt en kan worden gebruikt als gorgelmiddel, huidspoeling en/of lotion. Het kan worden toegepast als een kompres om de genezing van wonden te bespoedigen.

Wetenschappelijke studies bevestigden deze werking, wat het eeuwenoude gebruik in de traditionele kruidengeneeskunde mede verklaart. Het bevat fIavonoïden, cafeïnezuur en umbelliferon, een stof die lijkt op coumarine.

Desalniettemin zijn aanvullende gegevens uit een verder onderzoek naar de bioactieve metabolieten, ondermeer de coumarines, hun werking en toxiciteit nog steeds nodig want er is nog niet genoeg informatie om te weten of het medicinaal gebruik van muisoor ten allen tijde veilig is.

Neem daarom deze waarschuwingen in acht:

Er is nog onvoldoende bekend over het gebruik van muizenoor tijdens zwangerschap en borstvoeding. Muizenoor kan een allergische reactie veroorzaken bij mensen die gevoelig zijn voor de plantenfamilie Asteraceae/Compositae. Als u allergieën heeft neem dan contact op met uw arts voordat u muizenoor gebruikt.

Aandacht: De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden. Deze site vertelt slechts het traditionele gebruik van specifieke planten, zoals vastgelegd door de geschiedenis heen. Lees in dat verband ook de disclaimer: https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/2023/07/disclaimer_64.html

Het is daarom altijd belangrijk dat u niet op eigen houtje gaat experimenteren met wilde planten. Raadpleeg altijd een gehomologeerd fytotherapeut. Deze informatie is trouwens niet bedoeld ter vervanging van het advies van uw arts of zorgverlener.

Het hieronder vermelde document is een samenvatting van de wetenschappelijke conclusies van het Comité voor Kruidengeneesmiddelen (HMPC) over het geneeskundig gebruik van muizenoor (kruid en wortel). De conclusies van het HMPC worden door de EU-lidstaten in aanmerking genomen bij de beoordeling van aanvragen voor vergunningverlening van kruidengeneesmiddelen die muizenoor (kruid en wortel) bevatten. Deze samenvatting is niet bedoeld als praktisch advies voor het gebruik van muizenoor.

https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-summary/mouse-ear-hawkweed-summary-public_nl.pdf